poster 2015, designer unknown: Dream of a strong army_Make the strength of our nation known. Rejuvenate China. 强军梦 — 扬我国威振兴中华. Qiang jun meng — yang woguo wei zhenxing Zhonghua, refer https://chineseposters.net/posters/e37-946, © No copyright infringement intended. All rights belong to their respective copyright owners
18 mei 2025_Met de chaos en verwarring die gepaard gaan met de dagelijkse Trump-show is het verleidelijk om de oorspronkelijke en belangrijkste aanstichters van de huidige wereldwijde instabiliteit en groeiende regionale spanningen over het hoofd te zien: Vladimir Poetin en Xi Jinping, ‘’beste vrienden voor altijd’’.
Hoewel we alle reden hebben om ons grote zorgen te maken over de politieke ontwikkelingen in de VS en de ondermijning van de democratische instellingen aldaar, zouden wij, als je mijngroeve zou vragen wat het meest bedreigende aspect van de huidige wereld is, stellen dat het het feit is dat Poetin meer ongecontroleerde macht heeft dan welke andere Russische leider sinds Stalin. En dat Xi meer ongecontroleerde macht kan uitoefenen dan welke andere Chinese leider sinds Mao. We zouden zelfs durven stellen dat de wereldwijde politieke en economische impact van Poetin en Xi veel groter is dan die van hun meer beruchte voorgangers.
De mondiale vrijheid wordt ernstig bedreigd door dit autoritaire, gewelddadige en paranoïde duo. Gedurende een groot deel van de afgelopen tien jaar hebben deze twee dictators zich onophoudelijk ingespannen om de bestaande internationale orde en de daaraan gerelateerde rem op hun ambities teniet te doen. De vruchten van hun inspanningen en daden zijn nu volledig zichtbaar. Hoewel ze in werkelijkheid allesbehalve beste vrienden zijn, delen ze de vastberadenheid om een nieuwe wereldorde te creëren die de belangen van Rusland en China, zoals door hen gedefinieerd, beter dient.
Beide staten zijn de afgelopen tien jaar aanzienlijk repressiever geworden, waarbij de Volksrepubliek China is getransformeerd tot een neototalitaire surveillancestaat en Rusland is verworden tot een schurkenstaat die wordt gedreven door een oorlogseconomie. Beide staten worden steeds meer gedomineerd door hun individuele heersers, die zich dikwijls onzeker voelen over hun persoonlijke macht en aanzien, de repressie hebben aangescherpt en nationalisme hebben aangewakkerd om de binnenlandse controle te versterken.
De overmoed van Poetin en Xi
Mijngroeve is van mening dat verschillende belangrijke internationale gebeurtenissen deze leiders hebben gesterkt in hun vastberadenheid en ambities:
de financiële crisis van 2008 en de vermeende ondergang van het Westen, met name de VS
het ontbreken van een krachtige westerse reactie op de Russische inval in Georgië in 2008
het ontbreken van een krachtige westerse reactie op de Russische annexatie van de Krim in 2014
het ontbreken van een krachtige westerse reactie op de volledige Chinese overname van Hongkong in 2020
De ongeprovoceerde agressie van Rusland tegen Oekraïne, met de stilzwijgende goedkeuring van China, is het meest flagrante voorbeeld van wat er kan gebeuren als dictatoriale ambities en bandeloze leiders niet in toom worden gehouden door de mondiale gemeenschap van liberale democratieën.
Of Xi vooraf op de hoogte was van Poetin’s invasie in Oekraïne, of deze zelfs heeft goedgekeurd vóór de daadwerkelijke Russische aanval, is nog steeds een open vraag. Maar ongeacht het antwoord, in het geval van een Chinese aanval op Taiwan, twijfelt mijngroeve er niet aan dat Xi op Poetins volledige steun kan rekenen. Bovendien heeft de economische samenwerking tussen deze twee dictators, en met autocraten elders in de wereld, hen de mogelijkheid gegeven om economische sancties te doorstaan en vast te houden aan hun ambities.
Poetin en Xi zijn erin geslaagd de overtuiging na de Tweede Wereldoorlog dat democratie de enige echte geschikte weg naar welvaart en veiligheid is, ernstig te ondermijnen, terwijl ze tegelijkertijd autoritairdere bestuursvormen aanmoedigen. Ze hebben instabiliteit aangewakkerd in Europa (oorlog in Oekraïne, cyberaanvallen, spionage, brandstichting etc), het Midden-Oosten (Jemen, Syrië, Gaza) en steunen pariaregimes (Noord-Korea, Iran, Venezuela) wereldwijd. Tegelijkertijd worden democratieën van binnenuit geschaad door illiberale krachten, waaronder opportunistische politici die bereid zijn juist de instituties die hen aan de macht hebben gebracht, te corrumperen en te verzwakken.
Kantelpunt
De wereldorde nadert een omslagpunt, en als de verdedigers van de democratie niet samenwerken om de vrijheid voor iedereen te garanderen, zou het autoritaire model uiteindelijk kunnen zegevieren.
De Chinese Communistische Partij (CCP) onder Xi speelt een leidende rol in het bevorderen van autocratische normen via haar Belt & Road-initiatief en haar digitale Zijderoute. De VRC biedt een alternatief voor democratieën als bron van internationale steun en investeringen, en helpt aspirant-autocraten hun posities te verstevigen, aspecten van het bestuursmodel van de CCP (bijvoorbeeld controle over het internet) te kopiëren en hun regimes te verrijken, terwijl principes zoals transparantie, mensenrechten en eerlijke handel volledig worden genegeerd.
Tegelijkertijd gebruikt de Volksrepubliek haar enorme economische macht en zelfs militaire dreigementen om internationale kritiek op haar schendingen van democratische principes en mensenrechten of op haar absurde territoriale claims de kop in te drukken. Beijing hanteert leugens en zaait angst om zijn eigen mislukkingen en fouten te verhullen, en doet zich voor als een voorstander van multilaterale instellingen en een ware pleitbezorger van democratie en wereldwijde gelijkheid, terwijl het elke gelegenheid aangrijpt om de tekortkomingen van de echte democratieën van de wereld aan de kaak te stellen.
De wereldwijde reikwijdte van de CCP
De CCP is erin geslaagd haar tentakels uit te spreiden naar instellingen, persbureaus, politieke partijen, ondernemersverenigingen en universiteiten over de hele wereld. Als gevolg van China’s economische macht en meedogenloze propagandamachine zijn steeds meer landen wereldwijd Chinese verhalen gaan napraten en/of zwijgen over Chinese agressie en misstanden. Om slechts één opvallend voorbeeld te noemen: terwijl regimes in het Midden-Oosten zich luidkeels uitlaten over de tragische situatie van de Palestijnse bevolking in Gaza, is hun gelijktijdige stilzwijgen over de jarenlange Chinese repressie van moslims in Xinjiang oorverdovend. Sterker nog, veel regeringen in het Midden-Oosten, samen met meegaande religieuze geleerden en instellingen, zijn belangrijke collaborateurs geworden in het streven van de CCP om de islam binnen de Volksrepubliek te sinificeren.
Naast deze internationale inschikkelijkheid is het belangrijk om niet te vergeten dat Xi – net als Poetin – ook op aanzienlijke steun van zijn eigen bevolking kan rekenen voor zijn meedogenloze autoritarisme. 75 jaar van CCP-heerschappij, eindeloze manipulatie van het historische geheugen en hersenspoeling hebben sterke antiliberale normen en waarden in de mentaliteit van mensen geworteld en een misplaatst vertrouwen in autoritarisme geplant. Hoewel het cynisme over de CCP wijdverbreid is in China, steunen en geloven veel Chinezen en bedrijven desondanks oprecht in Xi’s autocratische beleid en droom om China te “verjongen” en het tot het centrum van de wereld te maken.
Democratieën worden door hen als ineffectief of hypocriet beschouwd. Deze perceptie wordt versterkt door de indruk dat democratische regeringen zelf tot de conclusie zijn gekomen dat het ondersteunen van democratie in het buitenland een tot mislukken gedoemde onderneming is, zoals blijkt uit de abrupte Amerikaanse terugtrekking uit Afghanistan en Trump’s vernedering van Zelensky.
De voortdurende gemengde boodschappen van Europa
De reactie van Europese regeringen op de assertiviteit en dreigementen van de VRC kan op zijn best worden omschreven als uiterst ambivalent. Er lijkt her en der sprake van spijt en wroeging over de getoonde naïviteit jegens Beijing, gevolgd door oproepen om onze nationale veiligheid, kritieke infrastructuur en markt beter te beschermen. Tegelijkertijd zijn er pleidooien voor niet alleen een terugkeer naar business as usual, maar zelfs tot meer economische samenwerking en integratie met China. Tot slot zijn er daden van regelrechte medeplichtigheid met en uitingen van schaamteloze bewondering en lof voor Xi en het Chinese bestuursmodel.
Het is niet verwonderlijk dat sommige Europese politieke leiders en zakenlieden, in reactie op de verslechterende relatie tussen de VS en de EU, er onmiddellijk voor hebben gekozen om weer toenadering tot Xi te zoeken. Ze proberen nieuwe Chinese buitenlandse investeringen aan te trekken, in de hoop hun lokale industrieën nieuw leven in te blazen, banen in hun thuislanden te creëren en het marktaandeel van hun eigen bedrijfssectoren in China te vergroten.
Veel van deze leiders motiveren deze keuze met het argument dat China onmisbaar is voor de groei, modernisering en energietransitie van Europa.
De groene transitie en het elektriciteitsnet (zonnepanelen, elektrische auto’s, accu’s, omvormers, windturbines) werden al jaren geleden door de CCP aangemerkt als een strategische kans, omdat de Partij de kwetsbaarheden van Europa op dit gebied niet waren ontgaan. Hoewel de totale Chinese directe buitenlandse investeringen in de EU sinds 2019 aanzienlijk zijn gedaald, zijn deze steeds meer geconcentreerd in de sector voor elektrische auto’s en hernieuwbare energiebronnen. Dit onderstreept de vastberadenheid van Beijing om strategische invloed op dit vlak te verwerven.
Deze investeringen zijn voornamelijk gegaan naar Europese landen die China zeer welwillend of niet-kritisch benaderen, zoals Spanje, Portugal, Italië, Hongarije en Servië.
Het onderschatten van de snelle vooruitgang die China de afgelopen tien jaar heeft geboekt op het gebied van elektrische auto’s en groene technologieën, is een zeer kostbare misrekening van Europa gebleken, met verreikende gevolgen. Europese autobedrijven zijn traag geweest met innoveren in de elektrische autosector en lopen achter op de VS en de VRC. Tegenwoordig is voor China de EU de grootste exportmarkt voor elektrische auto’s, met 40 procent van de Chinese export van elektrische auto’s bestemd voor Europa.
Het dilemma van Duitsland
Zoals sommigen zich waarschijnlijk nog herinneren, is de ooit zo machtige Duitse zonnepanelen-industrie volledig weggevaagd door China, als gevolg van vergelijkbare Europese naïviteit, lethargie en zelfgenoegzaamheid.
De import van Chinese elektrische voertuigen en het onvermogen van Europese producenten om tijdig concurrerende alternatieven te bouwen voor de groene transitie vormen een existentiële economische bedreiging voor de Europese auto-industrie en miljoenen banen.
De Chinese elektrische-voertuigensector is in rap tempo uitgegroeid tot een wereldwijde grootmacht, met overheidssubsidies die overproductie aanwakkeren en Chinese autofabrikanten in staat stellen om internationale markten te domineren, waaronder die in Europa. Ondertussen worden Duitse merken op de Chinese markt vervangen door lokale merken, die worden beschermd via een voorkeursbehandeling en subsidie-en stimuleringsmaatregelen van de Chinese overheid.
Ironisch genoeg pleit de Duitse auto-industrie, die inmiddels te maken heeft met hevige concurrentie van Chinese merken, niet alleen in China, maar ook op markten van derde landen en zelfs in Duitsland zelf, nu voor een verdieping van de integratie met de VRC. Wat zoveel zou betekenen dat Duitse bedrijven in de VRC zouden dienen te innoveren en produceren, niet alleen voor de Chinese markt, maar vanuit China voor de hele wereld. De wereldwijde strategieën van Duitse bedrijven zouden m.a.w. meer in overeenstemming moeten worden gebracht met de Chinese industriële doelstellingen.
Of anders gezegd, Duitse bedrijven zouden zich zodanig moeten positioneren dat ze niet alleen in China kunnen concurreren, maar ook tot partners kunnen uitgroeien in de globalisering van Chinese bedrijven.
Kan iemand een voorbeeld geven van een Europees bedrijf dat de afgelopen twee decennia een joint venture is aangegaan met een Chinese partner en daarin de bovenliggende partij is gebleven?
Het spreekt voor zich dat toenemende afhankelijkheid van Chinese import van elektrische voertuigen en de verdieping van de relaties met Chinese concurrenten en leveranciers regelrecht zou indruisen tegen de doelstellingen van het economisch veiligheidsbeleid, namelijk het verminderen van kwetsbaarheden en het diversifiëren van toeleveringsketens, zoals recentelijk geformuleerd door Brussel. Naast de economische veiligheid die op het spel staat, brengt de toenemende afhankelijkheid van China voor de groene transitie van Europa ook een extreem hoog risico voor de nationale veiligheid van de lidstaten met zich mee.
Ten slotte, als Europa voor zijn groene transitie te afhankelijk wordt van China, zou deze afhankelijkheid door Beijing kunnen worden ingezet om kritiek op Chinese materiële steun aan de Russische invasie van Oekraïne, de agressie tegen Taiwan en de betreurenswaardige mensenrechtensituatie in de VRC in de kiem te smoren.
Directies van multinationals hebben de neiging de gevaren die gepaard gaan met recente Chinese wetgeving (bijv. de zgn anti-spionagewetgeving en anti-buitenlandse sancties wetten) voor hun activiteiten in de Volksrepubliek en de veiligheid van hun Chinese en buitenlandse werknemers te bagatelliseren of te negeren. Deze wetgeving kan buitenlandse bedrijven onder de jurisdictie van China brengen, terwijl de meeste waarschijnlijk ook onder de jurisdictie vallen van landen die al sancties of exportcontroles hebben opgelegd of nog kunnen uitvaardigen die gevolgen hebben voor China, waardoor naleving van deze sancties of exportcontroles het directe gevaar met zich meebrengt dat terzelfdertijd de Chinese wetgeving wordt overtreden.
Met andere woorden, de Chinese staat beschikt over een reeks nieuwe wetten waarmee zij buitenlandse bedrijven en personeel gemakkelijk kan beschuldigen en straffen voor het niet naleven van de Chinese wetgeving: geen prettig vooruitzicht in een land met een veroordelingspercentage van bijna 100% en geen enkele scheiding tussen justitie en staat.
Wat Duitsland nodig heeft, is niet alleen een Wende in zijn defensiebeleid, maar ook een dringende Wende in zijn China-strategie…
De Chinese dreiging is reëel
De dreiging die we van de Chinese Communistische Partij ondervinden, is reëel en neemt toe. Of het nu gaat om telecom hacks of het op afstand toegang krijgen tot zonnepaneel- en batterijomvormers, indien nodig deinst de CCP er niet voor terug om de gevoelige infrastructuur van Europa aan te vallen. Overheden en bedrijven die geloven dat Xi nooit zijn toevlucht zal nemen tot dit soort tactieken, houden zichzelf voor de gek.
Mensen die zeggen dat deze risico’s overdreven zijn, moeten nog maar eens goed nadenken. Veel van de huidige technologische producten (batterijen, LiDAR-apparaten, camera’s, omvormers) kunnen op afstand worden geactiveerd, zelfs nadat ze lange tijd in de slaapstand hebben gestaan. En ter herinnering: nog niet zo lang geleden hebben Chinese boten zeekabels doorgesneden vlak voor onze Europese kusten…
Meer dan tien jaar geleden rolde Europa naïef de rode loper uit voor het eerste Chinese hightech-paard van Troje, Huawei, de liefdesbaby van de CCP, om onze samenlevingen, steden en telecomnetwerken ‘veilig, slim en modern’ te maken. Tenminste, dat werd ons verteld door Europese politici (Rutte, Johnson, Merkel om er maar een paar te noemen) en diverse telecom executives. De CCP heeft haar dankbaarheid geuit in de vorm van een dagelijkse toename van Chinese cyberaanvallen op Europese overheidsorganisaties, bedrijven, ziekenhuizen en universiteiten.
Xi Jinping heeft technologische innovatie uitgeroepen tot het “belangrijkste slagveld” in China’s streven naar wereldwijde suprematie. Zijn bredere technologische ambitie ondersteunt China’s militair-civiele fusiestrategie, die de barrières tussen militaire en civiele entiteiten volledig heeft weggenomen om laatstgenoemde volledig in dienst van eerstgenoemde te mobiliseren.
Alle Chinese techbedrijven, inclusief die welke betrokken zijn bij de groene transitie, hebben geen andere keuze dan deel uit te maken van Xí’s China Dream en te assisteren bij de civiele militaire fusie- en zelfredzaamheidsmissie. Dit impliceert dat deze bedrijven zelfs ingezet kunnen worden om waardevolle informatie over Europese bedrijven te verzamelen, de strategische kwetsbaarheden van lidstaten in kaart te brengen en betrokken te raken bij spionage of sabotage wanneer voorzitter Xi daarom vraagt.
Eenmaal ingebed in vitale Europese infrastructuur- en energiesystemen, zou Beijing niet alleen inlichtingen kunnen verzamelen – het zou ook het slagveld kunnen voorbereiden op toekomstige crises door twijfels te zaaien over de betrouwbaarheid van de eigen infrastructuur van de EU. Bovendien zouden technische doorbraken via joint ventures in commerciële sectoren direct ten goede kunnen komen aan het Volksbevrijdingsleger en de Chinese inlichtingen- en veiligheidsdiensten.
Xi’s streven naar technologische dominantie is er niet alleen op gericht de Chinese economie te versterken; het streeft ernaar China te herpositioneren als de centrale architect van de innovaties, wereldwijde standaarden en internationale normen van morgen. Xi hoopt dat het communistische China kan winnen zonder dat er een echte oorlog hoeft te worden gevoerd.
Een duidelijke boodschap
Laten we het nog eens herhalen om geen ruimte voor misverstanden te laten bestaan:
Er zal onder Xi nooit een significante politieke hervorming plaatsvinden
Er zal nooit een echt vrije markt zijn in Xi’s China
Er zal nooit een echt gelijk economisch speelveld zijn in Xi’s China
Er zal nooit een diepgaande uitwisseling van belangrijke Chinese technologie en kennis met westerse partners plaatsvinden door Xi’s China
Er zal geen enkele Chinese onderneming zijn die het zich kan veroorloven Xi’s China-droom te negeren of te verwaarlozen
Echt effectieve ondersteuning van democratie mag niet ondergeschikt worden gemaakt aan de economische, militaire of geopolitieke belangen van vrije landen op de korte termijn, die eigenlijk sowieson het meest gediend zouden zijn met een terugdringing van autoritaire praktijken op de lange termijn.
De afbraak van wereldwijde democratische normen door Poetin en Xi kan nog steeds worden teruggedraaid. Het liberale Westen moet dringend zijn zaken op orde krijgen. Wat nodig is, is de juiste balans tussen harde macht en idealisme. De EU moet de rechtsstaat, liberale normen en waarden, en eerlijke democratische praktijken onder haar leden verdedigen. Er zou geen sprake meer moeten zijn van kowtowing voor Xi: de EU moet een veel assertievere rol spelen die in verhouding staat tot haar economische macht.
Helaas verzwakt president Trump de westerse, democratische alliantie aanzienlijk, waardoor Oekraïne minder goed bestand is tegen Rusland en alle pogingen om een gemeenschappelijk front te vormen tegen de economische, politieke en militaire wanpraktijken China ernstig worden belemmerd. In het streven naar stabiliteit concentreert de Trump-doctrine zich op korte termijn handelsovereenkomsten, zelfs met vijanden, in de veronderstelling dat wederzijds belang in welvaart ideologische verschillen kan overbruggen en een duurzame stabiliteit kan bewerkstelligen. Deze doctrine is niet geïnteresseerd in het bevorderen van waarden zoals vrijheid of democratie.
Ze veronachtzaamt ook volledig het feit dat een deel van het gedrag en de acties van Poetin en Xi ten opzichte van het Westen feitelijk wordt gedreven door ideologische en historisch revisionistische motivaties en impulsen, en niet louter door transactionele of opportunistische commerciële overwegingen.
Even zorgwekkend is het feit dat het Europees Parlement vol zit met anti-EU- of EU-sceptische parlementsleden, wier kortzichtige populisme en bekrompen nationalisme de vorming van een verenigd front tegen Beijing dwarsbomen. Maar dit alles mag Brussel er niet van weerhouden zijn inspanningen aanzienlijk uit te breiden en te versnellen om nauwere banden te smeden met een gelijkgestemde groep democratieën, waaronder het Verenigd Koninkrijk, Canada, Japan, Zuid-Korea, Taiwan, Australië en Nieuw-Zeeland, en zo de rest van de wereld te laten zien dat echte democratie nog springlevend is.
Deze groep landen moet hun Rusland- en China-strategieën beter op elkaar afstemmen. Sterkere samenwerking tussen deze landen biedt ook veel perspectief voor innovatie, groei en modernisering van onze industrieën, en hun eensgezindheid zou wereldwijd weerklank vinden. Samen kunnen ze de Chinese uitdagingen en concurrentie in de Global South beter weerstaan en het hoofd bieden.
Liberale democratieën moeten de militaire ambities van China tegengaan en voorkomen dat internationale organisaties worden overgenomen door autoritaire machten en hun aanhangers. Nogmaals, een veel nauwere coördinatie tussen de liberale democratieën is een voorwaarde. Ondertussen zouden zij (en hun burgers) bereid moeten zijn de prijs te betalen voor het beschermen van liberale waarden en principes, in het besef dat hypocrisie en korte termijn mercantilisme op de lange termijn een verliezende strategie is, niet alleen voor één van hen, maar voor iedereen.
Het is de plicht van de democratische elite om het bedrijfsleven en de kiezers bewust te maken van wat er op het spel staat.
Waarden en veiligheid boven winst
Uiteindelijk zal de vraag zijn hoeveel pijn democratische landen bereid zijn te dragen om hun democratieën en economieën te beschermen, en tegelijkertijd het de-risking-proces t.o.v. de VRC te versnellen. Dit zal een hoge prijs met zich meebrengen en een enorme inspanning vergen. Maar zonder deze inspanningen riskeren we een veel hogere prijs te betalen: een aanhoudende aanval op onze liberaal-democratische waarden en vrijheid en onderwerping aan autoritarisme, staatskapitalisme en economische dwang.
Brussel dient rekening te houden met een krachtig verzet van een deel van het Europese bedrijfsleven tegen een politiek kader van verhoogde spanningen en conflicten met China. Of, om het anders te formuleren, er dreigt een fundamenteel dilemma in Europa in de relatie met China: wat wellicht Europese lidstaten of bedrijven nog baadt, zou de EU als geheel ernstig kunnen schaden ter bescherming van onze veiligheid en vrijheid….
Hoe we dat dilemma moeten aanpakken en oplossen, zal cruciaal zijn voor Europa in de komende jaren…
refer f.e. also:
https://www.csri.global/research/charged-with-consequence
https://www.mijngroeve.nl/nl/geschiedenis/europe-en-china-cruciale-beslissingen/
https://www.mijngroeve.nl/nl/geschiedenis/xis-china-in-24-punten/
https://www.mijngroeve.nl/nl/geschiedenis/china-holland-ai-ai-2/
https://www.mijngroeve.nl/nl/geschiedenis/de-eu-china-systeem-rivaliteit_ii/
https://www.mijngroeve.nl/nl/geschiedenis/de-eu-china-systeem-rivaliteit_i/
https://merics.org/en/report/germanys-dilemma-over-strategic-recalibration-china
https://rhg.com/research/robust-momentum-despite-auto-slowdown-q4-2024-update/
https://rhg.com/research/from-fast-lane-to-gridlock-have-chinese-car-exports-peaked/