image copyright © pixabay © No copyright infringement intended. All rights belong to their respective copyright owners.

23 April 2020_ In mijn blogpost van 26 maart schreef ik dat de Trump regering waarschijnlijk zou overwegen om de Amerikaanse banden met de WHO te verbreken als de Corona-pandemie voorbij zou zijn. Hoe fout ingeschat: de Amerikaanse president had veel minder tijd nodig om te komen tot een dergelijk besluit! Ongeveer twee weken geleden zette hij per direct de financiering van de WHO stop, de VN-organisatie ervan beschuldigend teveel op de hand van China te zijn en de virusdreiging aanvankelijk teveel te hebben gebagatelliseerd.

https://www.mijngroeve.nl/nl/geschiedenis/de-tol-van-america-first-versus-china-first/

Hoewel kritiek op de WHO zeker gerechtvaardigd is, is het tegelijkertijd moeilijk te ontkennen dat de regeringen in het Westen aanvankelijk een ietwat zelfgenoegzame indruk maakten dat de uitbraak een puur Chinees -of Aziatisch- probleem was en zich niet noodzakelijkerwijs op een zelfde manier zou voltrekken binnen hun eigen grenzen. Deze zelfgenoegzaamheid werkte ernstige inschattingsfouten m.b.t. de ernst van het virus in de hand.

China first versus America first: de vertrouwenscrisis

Desondanks zal de wereldwijde Corona-crisis hoogstwaarschijnlijk een reeds aan de gang zijnde trend in de Amerikaans-Chinese relatie versnellen: de neerwaartse spiraal naar compleet wederzijds wantrouwen. Zoals ik in mijn vorige bericht al meldde, is de omvang van het huidige Corona-drama in zekere zin de prijs die wordt betaald voor de dwaasheid van “China First versus America First”. Het verbreken van de Amerikaanse banden met de WHO door Trump symboliseert dit gebrek aan vertrouwen: de Amerikaanse regering beweert dat de internationale gezondheidsorganisatie niet goed functioneert omdat ze een marionet is geworden van de onbetrouwbare Chinese regering. Met andere woorden, niet de WHO, maar China is de grootste boosdoener.

Vertrouwen was een belangrijk onderdeel in de internationale opkomst van China nadat het eind jaren ’70 onder Deng Xiaoping zijn deuren opende voor de buitenwereld. Een deel van het westerse vertrouwen was misschien behoorlijk optimistisch en naïef, maar de basis ervan werd zorgvuldig gebouwd door opeenvolgende Chinese regeringen. Zelfs na het gewelddadige optreden tegen de studentenprotesten door het communistische regime in 1989, wilden de westerse regeringen hun banden met de VRC snel herstellen, in de hoop, wens of overtuiging dat modernisering zou leiden tot een meer open Chinese samenleving en uiteindelijk tot een meer transparante, democratische regering. De algemene verwachting was dat een gemoderniseerd China, profijt trekkend van het bestaande internationale handels- en rechtssysteem, dat voornamelijk is gebaseerd op westerse principes en waarden, zich eerder en meer zou houden aan internationale regels en afspraken en uiteindelijk zou open staan voor politieke hervormingen.

Xi Jinping

Hoewel de zakelijke banden met het Westen sterk bleven groeien en de VRC een indrukwekkende economische transformatie doormaakte door haar land verder open te stellen, begonnen in Amerikaanse politieke kringen ernstige twijfels te ontstaan over de werkelijke bedoelingen en koers van het communistische China nadat Xi Jinping aan de macht kwam in 2012. Xi ontketende een steeds agressievere internationale campagne ter promotie van het autoritaire Chinese ontwikkelingsmodel als alternatief voor het westerse liberale systeem, terwijl hij vol enthousiasme nationalistische gevoelens in eigen land aanwakkerde. Tegelijkertijd werden afwijkende stemmen hardhandig in de kiem gesmoord, terwijl China’s militaire capaciteiten en presentie in de regio enorm werden versterkt. “Maak China de beste en grootste”! leek zijn voornaamste adagio. Als gevolg hiervan begonnen Amerikaanse militaire en politieke kringen China geleidelijk te beschouwen als Amerika’s grootste bedreiging, een ontwikkeling die werd verergerd door de opkomst van Trump met zijn “America First” doctrine.

https://www.mijngroeve.nl/nl/geschiedenis/america-first-vs-china-first-2/

Kortom, het Amerikaanse vertrouwen in China was al ernstig aangetast vóór het uitbreken van het Corona-virus, maar de barsten verworden nu tot een enorme scheur, ongeacht de ‘fantastische’ Amerikaans-Chinese handelsovereenkomst van eind vorig jaar. Veel Amerikaanse politici en medische experts betwijfelen de juistheid van de Chinese Corona- statistieken en verwijten Xi Jinping de waarheid te verbergen. Ondertussen proberen wereldwijd Chinese ambassadeurs, overijverig in hun pogingen om hun loyaliteit aan voorzitter Xi te tonen, de controle over het Corona-verhaal te krijgen en de westerse aandacht weg te leiden van de eventuele doofpot van de CCP door bijvoorbeeld de westerse autoriteiten te bekritiseren vanwege hun “halfbakken, ineffectieve ” lock-down beleid.

Overijverige Chinese diplomaten

Maar niemand in het Westen, met name in de Verenigde Staten, zit te wachten op kritiek van Chinese diplomaten. Op Capitol Hill is het gebrek aan vertrouwen in Xi vrijwel compleet. De Chinese president denkt misschien anders, maar ditmaal zullen de Amerikaanse politici het drama niet zo gemakkelijk (kunnen/willen) vergeten als in 1989, simpelweg omdat ze thuis worden geconfronteerd met tienduizenden doden. De Corona-crisis zal China’s betrouwbaarheid ook in Europa weer scherp onder de aandacht brengen. Als Xi nog het vertrouwen wil herstellen, heeft hij een andere aanpak nodig – en veel betere diplomaten – om de enorme schade van de afgelopen 4 maanden te helpen repareren … om temidden van veel publiciteit en aplomb ladingen met medische benodigdheden en teams overzee te sturen om goodwill terug te winnen zal gewoonweg niet voldoende zijn..

Zodra deze internationale gezondheidscrisis onder controle is, zal er een veel intenser debat plaatsvinden over de Europese afhankelijkheid van China. Zoals herhaaldelijk in dit blog is benadrukt, ontbreekt het Europa en zijn lidstaten aan een coherente en welomschreven China-strategie, een debat dat al lang had moeten plaatsvinden. Het Corona-virus zal zeker leiden tot een heroverweging van de toeleveringsketens van strategische en kritische materialen en producten. Bovendien besloot de EU in januari dat ze de deur open zou laten voor de Chinese telecomgigant Huawei als ze zou voldoen aan de strikte veiligheidsbeperkingen van het blok. Aangezien de uitrol van 5G nu ongetwijfeld zal worden vertraagd, zullen de discussies over de rol van Huawei in het 5G-netwerk wederom losbarsten in verschillende Europese hoofdsteden, met name in Berlijn. https://www.mijngroeve.nl/nl/geschiedenis/5g-uitrol-merkels-hoofdpijn/ Aldaar is de Duitse regering nog immer sterk verdeeld over het Huawei-onderwerp, dat resulteerde in het voortdurend voor zich uitschuiven van een definitief besluit. Door de vertraging bij de 5G uitrol krijgt Europa meer tijd om alternatieve opties te heroverwegen en opnieuw te bespreken…

Europa: her-evaluatie van China’s betrouwbaarheid

De vraag die naar verwachting krachtiger zal worden gesteld in veel Europese steden en parlementen, waaronder in Brussel: hoe kan Europa erop vertrouwen dat een Chinees bedrijf – verbonden aan de Chinese staat – kritische componenten levert voor zijn 5G-infrastructuur terwijl de EU niet eens kon rekenen op Beijing om nauwkeurige informatie te geven over een crisis in de volksgezondheid? Hoe verwacht Peking een leidende rol in de wereld te spelen wanneer het bereid is de gezondheid en veiligheid van zijn eigen mensen te negeren door klokkenluiders het zwijgen op te leggen en door dissidenten voortdurend te arresteren en zich te bemoeien met de zaken van Hong Kong? Chinese censuur wordt een ander belangrijk aandachtspunt van het Europees Parlement: de Chinese beperkingen van de digitale vrijheid van meningsuiting belemmerden een vroegtijdig, effectief optreden tegen het virus.

Xi zal niet alleen worden geconfronteerd met een schier onoverkomelijk wantrouwen in de VS, maar ook met een steeds wantrouwender politiek establishment en een sceptische bevolking in veel Europese landen. Vooral Boris Johnson, die net als zijn maatje Trump de ernst van het Corona-virus volledig verkeerd inschatte, zal veel meer geneigd zijn de schuld voor de gezondheidscrisis bij de Chinezen te leggen om zijn eigen incompetentie op zijn minst gedeeltelijk te verdoezelen. De roep om een volledige ban van Huawei die binnen kleine kring in de conservatieve partij al kort voor het uitbreken van het virus gehoord kon worden, zal luider worden, ook met het oog op de Britse wens de broodnodige handelsovereenkomst met de VS te verzekeren. De Trump (of elke nieuwe Amerikaanse) regering zal dit groeiende Britse wantrouwen jegens China gebruiken om Johnson nog meer onder druk te zetten om Huawei te laten vallen in ruil voor een handelsovereenkomst.

Technologische verdeeldheid

Technologie zou de wereld moeten helpen in haar strijd tegen het virus. In een wereld van supersnelle connectiviteit heeft elke regering een hoge mate van internationale verantwoordelijkheid wanneer haar binnenlandse optreden gevolgen heeft buiten haar eigen grenzen. De verbreiding van het coronavirus werd vergemakkelijkt door de beperkingen van de Chinese regering op de digitale verspreiding van informatie. Artsen kregen een berisping van hun ziekenhuismanagers en de politie toen ze collega’s waarschuwden via posts op sociale media. Het was via Twitter dat het nieuws uiteindelijk de buitenwereld bereikte. Die wereld ondervindt de repercussies van de Chinese (digitale) censuur, daar waardevolle informatie werd geblokkeerd en kostbare tijd werd verspild ter voorbereiding van een (internationale) medische respons.

Technologie heeft de VS niet alleen uiteengedreven van zijn rivaal China, maar ook van continentaal Europa, dat tot dusver weerstand heeft geboden aan de Amerikaanse anti-Huawei-campagne, ondanks de handelsoorlog- en tariefdreigingen van Trump. Toch zal dit Europese standpunt door de uitbraak van het Corona-virus opnieuw in twijfel worden getrokken. Economische argumenten domineerden het 5G-debat in Europa meer dan zorgen over nationale veiligheid. De gefragmenteerde Europese telecommarkt heeft bijzonder gunstig uitgepakt voor Huawei. Desalniettemin onderstreept het Corona-drama opnieuw het belang van het nationale veiligheidsaspect in de relatie van Europa met de VRC.

Nu het Westen met enorme hoeveelheden doden, een ernstige economische crisis en een explosieve anti-China-stemming in het Congres heeft te kampen, zal zelfs Trump (of een nieuwe Amerikaanse president) de voordelen van een handelsoorlog met de EU, een langdurige partner en bondgenoot, op zijn minst her-evalueren ondanks alle America First retoriek. Andersom geldt hetzelfde voor EU-ambtenaren, ongeacht al hun twijfels over en minachting voor de regering-Trump. Met andere woorden, het zou uiteindelijk de VRC kunnen zijn die de allergrootste economische prijs voor de Corona-crisis zou kunnen gaan betalen, aangezien het wederzijdse wantrouwen jegens China de VS en Europa terug in elkaars armen zou kunnen drijven, terwijl de westerse anti-China houding zou kunnen verharden .

Risico’s voor China

Er zijn niet veel signalen dat de Chinese regering en diplomaten de risico’s die China loopt volledig (kunnen/willen) begrijpen. Voorzitter Xi en zijn functionarissen lijken vooral bezig met hun propagandacampagne om goodwill te verwerven bij westerse regeringen en burgers, terwijl ze tegelijkertijd proberen de gezondheidscrisis en verwarring in het Westen uit te buiten om de positie van China ten opzichte van Hong Kong en in de Zuid-Chinese Zee te versterken. Een generatie jonge Chinezen is zich misschien niet eens bewust van het gebrek aan vertrouwen tussen China en het Westen tijdens de Koude Oorlog, in de tijd van Mao Zedong. Deze jongere generatie realiseert zich misschien ook niet dat de Corona-crisis het fundament waarop China internationaal aan de macht is gekomen, ernstig aantast. https://www.mijngroeve.nl/nl/geschiedenis/een-nieuw-virus-koortsige-chinese-ambassadeurs/

Er is nog een ander belangrijk gebied waar China waarschijnlijk veel tegenwind zal gaan ondervinden als gevolg van het groeiende westerse wantrouwen: dat van de internationale technologie standaardisering. Beijing staat op het punt zijn “China Standards 2035” te lanceren, een industrieel plan om internationale regels vast te stellen die de normen van productie, commerciële uitwisseling en consumptie zullen gaan bepalen. Wereldwijde technische normen voor 5G en 6G en connectiviteit, internet der dingen, kunstmatige intelligentie, digitale soevereiniteit, cyberveiligheid en privacy, enz. worden gewoonlijk internationaal besproken en afgestemd, processen die vele jaren duren.

Beijing heeft de afgelopen tien jaar invloedrijke voet aan de grond gekregen in multilaterale organen en op doelgerichte industriële gebieden, waarbij bijvoorbeeld 5G centraal stond. Xi zou deze posities natuurlijk graag gebruiken om de internationale regels vast te stellen voor de infrastructuur en regulering van onze toekomstige wereld. Volgens de CCP draait het strategische spel onder de grootmachten niet langer alleen om technologische superioriteit of concurrentie op marktaandeel. Het gaat vooral om concurrentie en controle over het kader van het internationale systeem en de daarmee samenhangende regelgeving. Vanwege zijn economische macht en groeiende mondiale invloed zal Beijing zeker elke gelegenheid willen aangrijpen om Chinese normen en technologische benaderingen trachten te internationaliseren.

Technologische standaarden

Standaardisering zal een nieuw slagveld worden in de competitie tussen China en de VS: Beijing heeft bijvoorbeeld het afgelopen decennium tientallen nationale normen op het gebied van cyberveiligheid en bepalingen inzake veilig, controleerbaar gebruik van informatietechnologie uitgevaardigd.

Die binnenlandse inspanningen hebben een internationale impact vanwege de enorme omvang van de Chinese markt: buitenlandse ondernemingen moeten hun producten of diensten afstemmen op de Chinese eisen om aldaar te kunnen concurreren, waardoor China een de facto standaard kan creëren die vroeger door Amerikaanse of andere Westerse bedrijven werden gegenereerd. Zgn. “First movers” domineren dikwijls de markten en plukken allerlei vruchten die voortvloeien uit leiderschap in nieuwe technologieën en segmenten: dit verklaart waarom de VS zo bezorgd zijn dat China de eerste is in de 5G-race en dat Huawei tot de onbetwiste en dominante telecomspeler in het Westen zal uitgroeien.

Sommige Amerikanen zijn bang om hun positie als ’s werelds nummer 1 in het definiëren en vaststellen van internationale normen te verliezen. In deze Amerikaanse visie heeft China het vermogen om de toekomstige technische standaardiseringsorde te hervormen, van een die voornamelijk wordt aangedreven door particuliere zelfregulering en bedrijfsinitiatieven tot een die meer en meer door soevereiniteitsgevoelige overwegingen zal worden bepaald door een natiestaat of een nationale regering. Deze Amerikaanse angst en opinies zouden wellicht in de nasleep van de Corona-crisis op meer sympathie kunnen rekenen onder westerse politici en organisaties. Het zou Xi’s ambitieuze plan om technologische dominantie te bereiken door Chinese technologie en cybersecurity normen internationaal aanvaard en geïmplementeerd te krijgen, ernstig kunnen ondermijnen.

Wereldwijde vertrouwenscrisis

Men zou kunnen stellen dat de Corona-pandemie niet alleen de vertrouwenscrisis tussen de VS en de VRC heeft blootgelegd, maar ook de algehele achteruitgang van het vertrouwen tussen westerse regeringen en in westerse samenlevingen in het algemeen onder het vergrootglas heeft gezet. Het Westen vertrouwt de WHO duidelijk niet volledig. De helft van de Amerikaanse bevolking wantrouwt haar eigen president. Europese leiders zijn geschokt door Trump. Een deel van de westerse burgers vertrouwt haar eigen gezondheidsdeskundigen of media niet. Populisten proberen al jaren dit groeiende wantrouwen op het Europese continent voortdurend uit te buiten. Europese regeringen hebben tijdens de pandemie weinig eenheid en veel wantrouwen jegens elkaar getoond. Tegen deze achtergrond zou het vertrouwensprobleem tussen Amerika en China gemakkelijk worden afgedaan als slechts een onderdeel van een bredere of “een wereldwijd plaatsvindende vertrouwenscrisis” en dus als niets bijzonders.

Maar zonder enkele van de verontrustende trends in Europa en de rest van het Westen te willen ontkennen, moeten we ons ook indachtig zijn dat democratische samenlevingen en regeringen in ieder geval gewend zijn om om te gaan met kritische burgers en media die een gezonde dosis scepsis en wantrouwen jegens autoriteiten hebben, waarbij onophoudelijk de prestaties, binnenlands of buitenlands beleid van overheden ter discussie worden gesteld. Het maakt deel uit van ons democratisch systeem van checks and balances. Het kan leiden tot beleidsaanpassingen of regeringsveranderingen, gevolgd door een andere aanpak of een nieuwe strategische koers. Laten we ook niet vergeten dat in de meeste Europese landen burgers zonder al te veel wrijving of weerstand de Corona-gezondheidsinstructies van hun regering in acht hebben genomen. En dat de Europese regeringsleiders ondanks de oorspronkelijke valse start nog steeds een unieke kans hebben om in deze Corona-crisis nauwere Europese coördinatie en solidariteit tot stand te brengen. Deze leiders zijn niet immuun voor de felle kritiek op hun aanvankelijk falen en voor het risico dat de EU uit elkaar valt. Veel van hen wensen meer intern vertrouwen en eenheid op te bouwen en uit te stralen. Laten we hopen dat ze dienovereenkomstig zullen handelen.

Het merk China onder Xi

Xi Jinping, verkozen tot president voor het leven, opereert niet in een vergelijkbare omgeving van ‘checks and balances’ of ongebreidelde kritiek. Zoals gezegd, is een groot deel van zijn bevolking zich niet erg bewust van het groeiende wantrouwen jegens China in de westerse wereld. Sinds hij aan de macht kwam, heeft Xi ingezet op een China First-beleid, dat maar weinigen in zijn eigen partij (publiekelijk) hebben durven aan te vechten. Zijn hele publieke imago is erop gebaseerd dat hij China tot de grootste en beste zal transformeren. Hij heeft in Europa invloed verkregen door een verdeel-en-heersbenadering. Je kunt je afvragen of hij überhaupt iets heeft geleerd van deze Corona-virusramp en bereid is een andere toon aan te slaan, of dat hij haar gewoon ziet als een nieuwe kans ter verheerlijking van zijn ‘China First’-ideologie en om meedogenloos zijn Belt and Road initiatieven er internationaal door te drukken.

Als het alleen om het laatste gaat, kan dat ernstige gevolgen hebben voor niet alleen Huawei maar ook voor de gehele Volksrepubliek. Het merk China zoals gekoesterd door President Xi kan in het Westen onherstelbare schade oplopen.

zie bijv ook: https://www.mijngroeve.nl/nl/geschiedenis/europa-china/ https://www.mijngroeve.nl/nl/geschiedenis/usa-europa-china-worden-de-messen-geslepen/

.