De EU & China: Systeem Rivaliteit_I

Poster: long lasting friendship, cooperation and development ( 传承友谊合作发展: Chuancheng youyi hezuo fazhan), 2015, designer unknown https://chineseposters.net/posters/e37-936 © No copyright infringement intended. All rights belong to their respective copyright owners

16 Juli 2022_De CCP onder Xi Jinping heeft de dictatuur geperfectioneerd met behulp van kunstmatige intelligentie en big data en heeft autocratische heerschappij een nietsonziende digitale update gegeven. Xi presenteert zichzelf echter graag als een goedaardige, medelevende en confucianistische vader die trots voor zijn 1,4 miljard kinderen zorgt. Helaas zijn in het communistische bestuur van China confucianistische idealen ver te zoeken. De gouden regel van het confucianisme is: “Doe anderen niet aan wat je niet zou willen dat die anderen jou aandoen.” Het is gebaseerd op humanisme en gezonde en hechte menselijke relaties, op sociale harmonie. De weg naar moraliteit en een ethisch leven loopt via mensen die goed zijn en goed doen voor anderen omwille van het goede.

Keizer Xi

Onder Mao Zedong, die het confucianisme als de wortel van het verval van het ‘verderfelijke’ keizerlijke China zag, werden familierelaties vernietigd en mensen aangespoord om elkaar te verklikken, te vernederen of zelfs te vermoorden in naam van het communisme. Xi Jinping is ondertussen teruggevallen op China’s glorieuze verleden als ​​ideologische rechtvaardiging voor zijn 21e-eeuwse heerschappij, waarbij hij zichzelf voordoet als een wijze keizer, terwijl hij een beroep doet op het patriottisme van zijn burgers en hun trots op de imperiale geschiedenis van hun land. Toen de marxistische retoriek van de regering rond ‘socialisme met Chinese kenmerken’ hol begon te klinken voor de meerderheid van de bevolking, reageerde de Partij door te stellen de natuurlijke opvolger en beschermer van de verfijnde, traditionele Chinese cultuur te zijn. De CCP schrikt er m.a.w. niet langer voor terug om zichzelf af te schilderen als een soort moderne dynastie, wiens leider het beste weet hoe de welvaart en het welzijn van haar bevolking te beschermen en China zijn ‘rechtmatige plaats in de geschiedenis’ terug te geven.

Voor keizer Xi staat die verfijnde confucianistische cultuur en wijsheid klaarblijkelijk gelijk aan het recht om met moderne technologie het gezins- en privéleven van mensen binnen te dringen, evenals hun privégedachten. Algoritmen houden het internet scherp in de gaten, waarbij zelfs specifieke opgezochte of getypte woorden of berichten en on-line handelingen worden gerapporteerd aan of verwijderd door veiligheidsinstanties. Algoritmen volgen ook (de frequentie van) het gebruik van voorgeschreven leesvoer (zoals ‘Xi Jinping Thought’), terwijl camera’s AI-tools in staat stellen individuen te herkennen, volgen en te straffen of belonen voor hun gedrag in openbare ruimtes. Xi’s surveillanceregime tart zelfs het voorstellingsvermogen van George Orwell. De sociale harmonie die in het moderne China te zien is, is voornamelijk een façade, die een samenleving maskeert die doordrenkt is van wantrouwen, angst en terreur.

Digitaal dictatorschap

Deze moderne, digitale technologieën worden geëxporteerd naar gelijkgestemde regeringen over de hele wereld door pseudo-private en zwaar door de staat gesubsidieerde bedrijven zoals Huawei en HikVision als onderdeel van het Belt and Road-initiatief. Wereldwijd zijn ‘confucianistische’ instituten opgericht om de ‘confucianistische’, historische interpretaties en hersenspinsels van de CCP te promoten, die inmiddels zelfs durft te beweren ‘de echte democratie’ te brengen.

Elk Chinees instituut en elke organisatie, of het nu gaat om de uitvoerende, de rechterlijke macht of de wetgevende macht, de media, de economie of het maatschappelijk middenveld, staat onder direct of indirect toezicht van de Partij door middel van zeer strikte richtlijnen ofwel daadwerkelijke fysieke presentie van de CCP. Al deze facetten mogen wellicht ook de ambities of praktijken van autoriteiten in andere totalitaire, dictatoriale of autocratische staten weerspiegelen, maar er is één belangrijk verschil: geen van die regeringen bezit de economische kracht van China. Het is deze kracht die het totalitaire karakter van het Chinese bestuur zo effectief en aantrekkelijk maakt in de ogen van velen van hen.

Post-Mao’s China is geslaagd waarin de voormalige Sovjet-Unie dramatisch faalde: het zorgen voor economische ontwikkeling en succes. Terwijl de Sovjets hun economie de vernieling in hielpen door onhoudbare defensie-uitgaven tijdens de Koude Oorlog, heeft de veel pragmatischer en mercantilistischer ingestelde VRC onder de CCP meedogenloos gebruik gemaakt van de door de VS geleide globalisering om zich te ontwikkelen en verrijken en tegelijkertijd zijn binnenlandse militair-industriële complex uit de grond te stampen. De Partij heeft zeer sluw de eeuwenoude, obsessieve Westerse ‘China dream’ weten uit te buiten.

In 2018 schafte Xi Jinping, wellicht geïnspireerd door Poetin, de presidentiële limiet van twee termijnen af die onder Deng Xiaoping in de VRC was ingevoerd om de terugkeer van een eenmansdictatuur te voorkomen. De afschaffing ervan bestendigde ook het begin van een nieuw tijdperk onder Xi: de heropleving van ernstige repressie, bekend uit de tijd van vóór Deng Xiaoping. Xi houdt Gorbatsjovs’ glasnost en perestrojka verantwoordelijk voor de spectaculaire ineenstorting van het Sovjetrijk. De Chinese President ziet de westerse democratie als een existentiële bedreiging voor het voortbestaan ​​van de CCP.

De les van 1989

Dit is de les geweest van de Chinese studentendemonstraties van 1989, die gepaard gingen met een felle interne politieke strijd in de CCP, aangezien sommige partijleiders sympathie hadden voor de demonstranten, onder invloed van de ontwikkelingen in de Sovjet-Unie. De demonstraties brachten de partijleiding op de rand van de afgrond. Bijgevolg hebben of zien de huidige Chinese communistische leiders klaarblijkelijk geen andere optie meer dan de macht te concentreren en zeer autoritaire posities in te nemen waarbij zij zich omringen met een kliek van volgelingen en ja-knikkers. Het enige wat uiteindelijk telt is het behoud van de macht van (deze elite in) de CCP dynastie.

Xi heeft zichzelf beloofd nooit een gebeurtenis als Tiananmen toe te staan ​​die het centrale leiderschap van de Partij zou kunnen splitsen. Zo is de Chinese President ongetwijfeld bevreesd geweest dat als hij zich aan het gezamelijk Chinees-Britse akkoord over Hong Kong zou houden en de stadstaat nog 27 jaar autonomie zou gegeven, de meerderheid van de bevolking aldaar niet langer onder het juk van de CCP zou willen leven. Geen wonder dat hij niet tot 2047 wilde wachten om een ​​einde te maken aan de autonomie van de stad, maar ingreep op het moment dat de democratische beweging een niveau bereikte dat ze zelfs de legitimiteit, eenheid en ambitie van de CCP in gevaar kon brengen.

In november 2022 wordt President Xi naar verwachting voor de derde keer herbenoemd. De handelingen van Xi hebben een diepgaand effect gehad op de wereldorde. Zijn massale consolidatie van persoonlijke macht heeft hem in staat gesteld brutaler en roekelozer op te treden op het internationale toneel, terwijl het risico op willekeur, mispercepties en misrekeningen in China’s buitenlands beleid sterk is vergroot: Poetin heeft wat dat betreft al een onheilspellend precedent geschapen.

Een hegemonistisch China

China probeert tegenwoordig bewust kleinere en zwakkere landen in zijn net te verstrikken via eenzijdige handelsbanden, financiële stromen en valutaregelingen om ze te kneden tot politiek afhankelijke, plooibare vazalstaten. Terwijl de Chinese markt stelselmatig buitenlandse ondernemingen blokkeert, zijn de omstandigheden vaak anders op de markten van westerse en derde landen en in vele internationale omgevingen. Ook daar probeert Beijing op allerlei legale en illegale manieren de regels, voorschriften en instellingen in haar eigen voordeel te definiëren of om te buigen.

Sommigen in het Westen beweren dat het daadwerkelijke doel van het Chinese beleid puur ‘defensief’ en ‘normaal’ gedrag van een supermacht is: d.w.z. het is alleen bedoeld om de wereld veilig te maken/houden voor de Partij en haar positie in China. Dat China nooit een ander land zal bedreigen of aanvallen of een invloedssfeer zal nastreven, Beijing predikt immers graag het principe van ‘niet-inmenging’ in de binnenlandse aangelegenheden van andere soevereine landen.

De VRC treedt echter steeds vaker zeer offensief en expansief op, in de verwachting dat de rest van de wereld het narratief en de belangen van het land gewoonweg zal accepteren. Dit optreden heeft inmiddels een niveau bereikt dat alle vrije landen volkomen onaanvaardbaar zouden moeten vinden. Dit hegemonistische en intimiderende China zou voor geen enkele democratie op deze aardbol enige aantrekkingskracht moeten hebben, althans dat mogen we toch hopen…

Het mantra van de EU

De EU en de Nederlandse regering hebben sinds 2019 de China-uitdaging samengevat in een nogal elegant klinkend mantra: China is een partner, een economische concurrent en een systeem rivaal. Mijngroeve heeft vanaf het begin betoogd dat het uiterst complex zou worden om een evenwicht te bewaren tussen deze drie elementen: die formule impliceert dat de relaties met Beijing netjes kunnen worden gecompartimenteerd, of dat de drie aspecten van de relatie even belangrijk zouden zijn.

Mijngroeve is van mening dat systeem rivaliteit de kern vormt van de relatie met communistisch China en dat het de andere twee dimensies overschaduwt. Het model van liberale democratie dat individuele menselijke waardigheid en liberale markten centraal stelt in zijn aanpak en beleid, vormt een ernstige bedreiging voor het neo-totalitaire alternatief dat wordt gekoesterd en nagestreefd door het leiderschap van de CCP. Dat leiderschap zal internationale samenwerking ten alle tijden beoordelen uit het oogpunt van de implicaties ervan voor de systeem rivaliteit en voor zijn eigen machtspositie in China.

De liberale markt en kapitalisme zijn voor de CCP geen einddoel maar een middel op weg naar de grote wederopstanding van de Chinese natie onder leiding van de almachtige Partij. Het gaat de CCP niet om win win met de vrije wereld, maar om de ondeelbare eindoverwinning van de VRC. De ‘multilaterale wereldorde’ die China graag propageert is niets anders dan communistisch jargon voor een orde die economisch, technologisch en qua regelgeving door Beijing wordt bepaald.

Zoals mijngroeve.nl veelvuldig heeft beschreven, in het economische partnerschap van China met Europa dromen beide partijen heel verschillende dromen. Het leiderschap van de VRC beschouwt het nastreven van rijkdom als een manier om internationale macht, status en invloed te verwerven, wat op zijn beurt helpt om de legitimiteit van de CCP in eigen land te ondersteunen en zo haar machtsmonopolie te verstevigen. Terwijl het communistische leiderschap van China vastbesloten is om zijn mensen een materiële levensstandaard te geven die vergelijkbaar is met die van een succesvolle liberale economie, heeft het de westerse waarden nooit echt omarmd. Na het zien van de woede van de studenten en het volk in 1989, concludeerde de CCP-leiding dat elke versoepeling van de controle zou kunnen leiden tot een explosie van ontevredenheid die onmogelijk te bedwingen zou zijn.

Westerse verblindheid tegenover China

Het Westen met zijn eigen wensdromen over China heeft de lessen die de CCP uit de dramatische gebeurtenissen in 1989 en de ondergang van de Sovjet-Unie heeft getrokken, ofwel niet herkend of ervoor gekozen om ze gemakshalve te negeren en te bagatelliseren. Men hield hardnekkig vast aan een ‘wandel durch handel’-benadering (‘verandering via handel’), terwijl de CCP al tot de conclusie was gekomen dat politieke hervormingen niet ten grondslag hoeven te liggen aan een pad naar verdere ontwikkeling.

China’s aanhoudende economische succes, ondanks het uitblijven van enige substantiële politieke hervorming, heeft de partij onder Xi zelfs een triomfantelijk gevoel gegeven, terwijl de CCP zich tegelijkertijd verkneukelt over de westerse democratieën die in zwaar weer lijken te verkeren. De Roerganger is een ‘man on a mission’ geworden, die niet alleen wil laten zien dat hij ‘de China-droom’ kan realiseren en de hergeboorte van het glorieuze Chinese rijk kan bewerkstelligen, maar ook de wereld een alternatieve en succesvolle regeringsvorm kan bieden, die tevens economische voorspoed garandeert.

Mijngroeve.nl betwijfelt of die verschillende dromen ooit zullen samenkomen zolang China een communistische eenpartijstaat is. Het is moeilijk te voorspellen wat de toekomst van dit ‘herboren’ communistische China zal zijn. Maar één feit die we uit de Chinese geschiedenis kunnen opmaken is dat aan elke dynastie een einde komt, of het nu 50, 100, 200 of zelfs nog meer jaren duurt….

De druk om voortdurend economische groei te leveren hangt als een zwaard van Damocles boven de CCP. De Partij heeft haar bevolking of de wereld in werkelijkheid weinig te bieden in termen van waarden of inspirerende idealen anders dan wat loze kreten. Ze moet voortdurend de geschiedenis herschrijven en vervalsen om haar greep op de macht en aanspraken op onfeilbaarheid te rechtvaardigen. Ironisch genoeg hebben China’s echte confucianistische ‘broeders’ in Taiwan aangetoond dat een confucianistische samenleving daadwerkelijk kan veranderen in een open, democratische samenleving, op voorwaarde dat bovengenoemde confucianistische gouden regel wordt gevolgd. Het zou daarom niemand moeten verbazen dat Xi zo vijandig staat tegenover het democratische eiland: uiteindelijk biedt immers het pad dat Taiwan heeft afgelegd naar democratie en economisch succes Oost-Azië en de rest van de wereldbevolking meer inspiratie en hoop dan het paranoide, totalitaire staatskapitalisme van de VRC.

Incompatibiliteit met de liberale wereldorde

China heeft het meeste geprofiteerd van de kansen die de liberale internationale orde heeft geboden. Het binnenlandse en externe economische beleid van de VRC is echter niet echt verenigbaar met de geest van de WTO en die liberale orde. Er is een fundamentele tegenstelling tussen de realiteit van een geglobaliseerde, open wereld en de immer terugkerende impuls en wens van het Chinese communistische leiderschap om altijd controle uit te oefenen, zoals wederom duidelijk geïllustreerd door Xi’s digitale dictatuur en zijn onomwonden ambitie naar een hoge mate van economische en technologische zelfvoorziening.

Xi’s beleid van civiel-militaire fusie, bedoeld om alle civiele economische middelen in dienst te stellen van de militaire macht van China, evenals het zogenaamde ‘dual circulation’ beleid, dat economische kwetsbaarheden beoogt te minimaliseren en de veerkracht van de Chinese economie tegen externe schokken of sancties te versterken, symboliseren eveneens die voortdurende obsessie met controle. Het zal daarom buitengewoon moeilijk, zo niet onmogelijk zijn om China ertoe te bewegen zich aan de internationale regels te houden ter wille van de liberale en multilaterale wereldorde, zolang de CCP denkt dat het haar eigen gezag en alle voordelen die het momenteel geniet, zou (kunnen) ondermijnen.

De ‘pro-Russische neutraliteit’ van China in de oorlog in Oekraïne heeft opnieuw de strategische implicaties van de Volkrepubliek’s invloed in Europa onder de aandacht gebracht, nadat de Corona-crisis al grote kwetsbaarheden in Europa’s afhankelijkheid van medische apparatuur en benodigdheden uit de VRC aan het licht had gebracht. Het is duidelijk dat veel Europese landen Rusland als de grootste bedreiging op korte termijn beschouwen, maar China heeft nu al invloed op de Europese veiligheid door bijv. de gezamenlijke militaire oefeningen met Rusland, het investeren in kritieke Europese infrastructuur of door het academische discours over de VRC te beïnvloeden door druk op Europese academici, instituten en organisaties uit te oefenen. De lange arm van Beijing heeft zich lange tijd tot vrij diep in de Europese samenlevingen kunnen uitstrekken zonder veel weerstand van Europese regeringen.

No limits’ Russisch-Chinees partnerschap

Hoewel het Russisch-Chinese ‘partnerschap zonder grenzen’ een ongemakkelijke alliantie is met tegenstrijdige belangen en veel onderling wantrouwen, is het niettemin aannemelijk dat b.v. Rusland en China de veiligheid van Europa verder in gevaar zouden kunnen brengen door losjes gecoördineerde desinformatiecampagnes of parallelle hybride oorlogsvoering. Beide landen behoren tot de top van cybercriminelen wereldwijd. In het ergste geval kunnen China en Rusland hun militaire samenwerking uitbreiden, waarbij Beijing bijv. zal instemmen met mogelijke Russische verzoeken om wapens en munitie te leveren als de oorlog in Oekraïne lang zal voortduren.

Bovendien vormt de oorlogszuchtige houding van China tegen Taiwan, ongeacht de geografisch afgelegen lokatie van het democratische eiland t.o.v. Europa, een grote bedreiging voor het economisch welzijn van de EU en al haar lidstaten. Bij de stellingname van sommige Europese politici en bedrijfsleiders dat Europa neutraal zou kunnen en moeten blijven in de geopolitieke technologieoorlog tussen de VS en China alsmede in het Taiwan conflict, leek vanaf het begin vooral de wens de vader van de gedachte: die stellingname is onderwijl een volstrekte illusie geworden door China’s ‘pro-Russische neutraliteits’-houding.

Helaas is het communistische China verworden tot een urgente en langdurige veiligheidsdreiging, die snel moet worden onderkend en aangepakt. Ondanks de begrijpelijke prioriteit van het conflict in Oekraïne, is er ook urgentie om de opkomst van China, de systeem rivaliteit en de daarmee samenhangende veiligheidsrisico’s te managen. Het betekent niet dat de EU volledig moet stoppen met praten met en handel drijven met China en zich geheel moet loskoppelen van de VRC, maar de Europese leiders moeten deze urgentie eindelijk eens volmondig erkennen, ernaar handelen en stoppen met het veronachtzamen ervan. Oproepen tot nog diepere economische betrokkenheid met Beijing dienen zij resoluut naast zich neer te leggen.

Het zal voor de EU een grote uitdaging worden om tot een eensgezind antwoord en beleid te komen, maar er zullen waarschijnlijk al binnenkort enkele moeilijke voorstellen en beslissingen moeten worden besproken en genomen. Deze zullen vermoedelijk tegen het zere been zijn van al die zakelijke en politieke leiders die zich fel blijven inzetten voor de Chinese markt en die hun marktaandelen en verkopen aldaar zelfs graag zouden willen uitbreiden, ongeacht de aanhoudende bezorgdheid over het ontbreken van een gelijk speelveld in de VRC en het toenemende gevaar op economische chantage.

Deze voorstellen en beleidsbesluiten zouden dan ook binnen Europa op hevig verzet kunnen stuiten, temeer daar ze een grote impact kunnen hebben op een economie die al aan het afglijden is richting een recessie. Maar nog eens 2,5, of zelfs 10 jaar wachten en doorgaan met handelen of pretenderen alsof het nog steeds ‘business as usual’ zou kunnen zijn met de Volksrepubliek China, zou een catastrofale fout zijn.

In deel II zal mijngroeve.nl een lijst van acties introduceren die Europa zou kunnen/moeten nemen tegen deze context van systeem rivaliteit in de relatie met de VRC om het beleid en de acties van de CCP te counteren.

also refer: https://www.cae-eco.fr/en/renforcer-la-strategie-economique-de-leurope-vis-a-vis-de-la-chine

https://www.mijngroeve.nl/nl/geschiedenis/de-uiteenspatting-van-de-china-droom/

https://www.mijngroeve.nl/nl/geschiedenis/vs-china-de-kille-oorlog/

https://www.mijngroeve.nl/nl/geschiedenis/de-tol-van-america-first-versus-china-first/

https://www.mijngroeve.nl/nl/geschiedenis/het-westen-en-china-verdere-escalatie/

https://www.mijngroeve.nl/nl/geschiedenis/usa-europa-china-worden-de-messen-geslepen/

https://www.mijngroeve.nl/history/america-first-vs-china-first/