© Chinese propaganda poster from https://chineseposters.net postertekst: “Iedereen moet voorzorgsmaatregelen nemen tegen epidemieën om de besmettingsoorlog van het Amerikaanse imperialisme te vernietigen!” (1952) Na het begin van het Koreaanse conflict in 1950 werden de Verenigde Staten officieel de belangrijkste buitenlandse tegenstander van China. De oorlog bood tal van mogelijkheden om Amerikanen in een uiterst ongunstig daglicht te stellen. Een terugkerend thema in die tijd was de beschuldiging dat Amerika een bacteriologische oorlog voerde tegen China. Vanaf 1952 omvatte dit naar verluidt luchtdruppels van besmette of ziektedragende ratten, insecten en ander ongedierte op Chinese bodem. Dientengevolge werden in samenwerking met patriottische hygiënecampagnes massale inentingscampagnes georganiseerd om onhygiënische omstandigheden in stedelijke en landelijke gebieden te bestrijden en potentiële ziekteverspreidende dieren en insecten uit te roeien.

28 maart 2020

Terwijl de wereld worstelt om het Corona-virus het hoofd te bieden en verwoed op zoek is naar manieren om de verspreiding te vertragen, wordt de prijs die we betalen voor de dwaasheid van America First versus China First pijnlijk duidelijk.

Te midden van deze ongekende medische crisis hebben de twee grootmachten hun woordenwisselingen opgeschroefd. De diepere achtergrond van de verslechterende Amerikaans-Chinese relatie is eerder in mijn blog beschreven, hoef ik hier niet te herhalen(zie bijv. https://www.mijngroeve.nl/nl/geschiedenis/america-first-vs-china-first-2/

Corona en de geopolitiek

Het Corona-virus is nu onderdeel geworden van het geopolitieke geschil en een hoofdthema in een propagandaoorlog. De Chinese Communistische Partij wil, na een ontkenningsfase van een maand waarin ze de waarheid over het karakter en de omvang van het virus verhulde, heel graag het verhaal over de pandemie herschrijven. Voorzitter Xi Jinping wil de wereld vooral laten zien dat China de situatie volledig onder controle heeft en meldt dagelijks een dalend aantal lokale infecties, tot nul per gisteren! De enige resterende gerapporteerde gevallen zijn “geïmporteerd uit het buitenland”, dat wil zeggen Chinese staatsburgers die terugkeren uit de VS of Europa, volgens Chinese nieuwsmedia. Die media wijzen er ook bij voorkeur op dat China fantastisch werk heeft geleverd door het aantal besmettingen terug te dringen dankzij de lockdown-aanpak, waarbij tevens wordt benadrukt dat de doodscijfers van Italië en Spanje inmiddels die van de Volksrepubliek hebben overtroffen vanwege de te losse lockdown benadering door hun respectievelijke regeringen …

Hoewel het nieuws uit China zeker bemoedigend is, moeten cijfers uit de VRC met de nodige voorzichtigheid worden behandeld. Zouden bijv. tijdens de ontkenningsfase wellicht niet alle Corona-doden aan de Chinese autoriteiten zijn gerapporteerd? Of om een ander voorbeeld te geven: China heeft officieel 80.000 bevestigde gevallen van coronavirus gemeld aan de WHO sinds de uitbraak in december begon, maar eind februari, toen de uitbraak op zijn hoogtepunt in het land was, testten meer dan 43.000 mensen positief zonder aantoonbare symptomen, volgens de South China Morning Post eerder deze week. Het is nog steeds onduidelijk welke rol asymptomatische transmissie speelt in de wereldwijde pandemie, maar deze gevallen zijn zeker niet opgenomen in officiële Chinese cijfers.

Chinese doofpot

Met andere woorden, het aantal infecties is veel hoger dan door de Chinese autoriteiten is gerapporteerd, simpelweg omdat ze niet genoeg tests hebben gedaan (net als veel andere landen) of niet willen dat de buitenwereld de waarheid kent. Volgens sommige geruchten zijn patiënten zelfs weggestuurd van ziekenhuizen zonder dat ze zijn getest, omdat de autoriteiten van Wuhan de opdracht hebben gekregen om te voldoen aan de wens voor geen nieuwe gevallen. Infecties zijn in China niet volledig uitgeroeid, ongeacht wat de Chinese propagandamachine ons wil doen geloven. En er is nog steeds een aanzienlijk risico dat de heropening van Hubei en andere provincies in een tweede golf van infecties zou kunnen uitmonden, via een nieuwe binnenlandse verspreiding …

De onmacht van Trump

Aan de andere kant hebben we de regering Trump, die kostbare tijd heeft verspild door het Corona-virus niet serieus te nemen, adviezen van inlichtingendiensten en medische experts negerend. Trump geloofde / gelooft waarschijnlijk oprecht dat hij zelf immuun is voor het virus. Opvallend was dat terwijl het virus zich in februari snel verspreidde in China, Trump herhaaldelijk Xi Jinping prees om zijn crisis-optreden en stelde dat de Voorzitter het “heel goed” deed in extreem moeilijke omstandigheden.

Trump is altijd trots geweest op zijn “heel bijzondere relatie” met Xi en andere autocraten over de hele wereld. Tegelijkertijd schilderden waarschijnlijk regeringsfunctionarissen en strategen rondom Trump het virus voor hem gretig als een exclusief Chinees probleem, misschien stilletjes hopend dat de VS baat zouden hebben bij de ellende en een eventueel mismanagement van Chinese zijde. De Corona-crisis zou op deze manier een economische ontkoppeling van China van het Westen kunnen versnellen – precies waar die functionarissen al die tijd toch al naar streefden …

Nu het virus door Amerika raast, heeft Trump een U-turn gemaakt om de verkeerde beoordelingen en het onvermogen van zijn eigen federale overheid te maskeren. De president tracht publiekelijk alle schuld bij China te leggen vanwege de aanvankelijke Chinese nalatigheid en door COVID-19 “het China-virus” te noemen. Het onderstreept nog eens de tol die wordt betaald voor een overdosis nationalisme: beide partijen zijn in beslag genomen door hun nationale trots en zelfbeeld en offeren de internationale gezondheid en samenwerking op voor nutteloze en goedkope retoriek. Terwijl wereldwijde coördinatie hard nodig is om de pandemie te bestrijden, zijn de twee machten bezig elkaar tegen te werken en zichzelf te verkopen als ‘de grootste en beste’ …Nu de pandemie zich geleidelijk uitbreidt naar het zuidelijk halfrond, waar de medische infrastructuur ver onder Westerse standaarden ligt, zouden de gevolgen van dit gebrek aan wereldwijde samenwerking verwoestend kunnen zijn …

Chinese beschuldiging

De recente opmerkingen van Trump kwamen als reactie op de belachelijke beschuldiging van een Chinese regeringsfunctionaris dat het Amerikaanse leger het virus in Wuhan zou hebben geplant. In China spelen, net als in Amerika, nationalistische, politieke en strategische overwegingen een zeer ongezonde rol in de beleidsreacties op een urgente gezondheidscrisis, waardoor virologische en epidemiologische inzichten en ervaringen worden verduisterd. De trieste status van de Chinees-Amerikaanse relatie heeft de verspreiding van het virus vergemakkelijkt.

Reuters meldde eerder deze week dat de regering-Trump de afgelopen twee jaar belangrijke Amerikaanse volksgezondheidsfuncties, bedoeld om uitbraken van ziekten in de Volksrepubliek China te helpen op sporen, heeft geëlimineerd. De meeste bezuinigingen zijn doorgevoerd in het kantoor in Beijing van de Amerikaanse Centers for Disease Control and Prevention (CDC). De lokale Amerikaanse expert, Dr. Linda Quick, was een trainer van Chinese veldepidemiologen die worden ingezet in het epicentrum van uitbraken om ziekten op te sporen, te onderzoeken en in bedwang te houden. Quick had tijdens de eerste weken van de uitbraak, toen de Chinese regering de vrijgave van informatie tegenhield en onjuiste beoordelingen verstrekte, realtime informatie kunnen verstrekken aan Amerikaanse en andere functionarissen over de hele wereld. Quick vertrok echter te midden van het bittere handelsgeschil tussen de VS en China toen ze hoorde dat haar federaal gefinancierde post vanaf september 2019 zou worden stopgezet.

De Amerikaanse CDC beweert dat opheffing van deze functies Washington’s vermogen om informatie te verkrijgen niet heeft belemmerd en “absoluut niets te maken had met het feit dat CDC niet eerder van zaken in China hoorde”. En een woordvoerder van USAID (United States Agency for International Development), een belangrijke Amerikaanse organisatie voor buitenlandse hulp, zei dat haar besluit om het kantoor in Beijing te sluiten “te wijten was aan een aanzienlijk verminderde toegang tot Chinese overheidsfunctionarissen en aan het standpunt van het USAID dat het Chinese ontwikkelingsmodel niet langer aansloot bij de Amerikaanse waarden en belangen. ”

Ontkoppeling van samenwerking

Al deze ontwikkelingen hadden duidelijk een grote invloed op de uitwisseling van informele (wetenschappelijke en medische) informatie tussen beide landen, al ver voor de uitbraak van Corona. Vandaag wordt de uitwisseling van cruciale medische informatie of ervaringen tussen volksgezondheidsfunctionarissen van beide landen verder belemmerd door het voortdurende gebekvecht. De wederzijdse wetenschappelijke- en diplomatieke samenwerking en coördinatie is bijna stilgevallen.

Bovendien zal de Chinese communistische regering, sowieso wars van transparantie en ongetwijfeld ziedend over de handelsoorlog en de aanhoudende Amerikaanse campagne tegen Huawei, tegen het einde van 2019 geen enkele neiging meer hebben gevoeld om het virusnieuws te delen met de Amerikanen via de officiele kanalen. Het hebben van voldoende informele Amerikaanse kanalen en mankracht op Chinese bodem had een aanzienlijk verschil kunnen maken … Maar de Trump regering concludeerde dat alleen China, en niet de VS, profiteerde van de brede aanwezigheid van dergelijke Amerikaanse organisaties in de VRC. Waardevolle informele communicatiekanalen werden afgesneden…

Washington probeert ondertussen koortsachtig de intensieve Chinese propaganda-inspanningen om zichzelf af te schilderen als een kracht van het goede door medische apparatuur en teams te zenden naar Europa en Afrika etc, te counteren. China is een toonaangevende leverancier van kritisch medisch materiaal. Hoewel de VS te kampen hebben met een acuut tekort aan medische apparatuur en beschermend materiaal, is het moeilijk voor te stellen dat de regering van Trump, gevangen in haar America First ideologie, de Chinezen nederig zal vragen ‘Amerika te helpen’ … het is waarschijnlijk aan de gouverneurs van de afzonderlijke staten om rechtstreeks contact op te nemen met Chinese ondernemingen om enige vorm van Chinese hulp te krijgen.

Amerikaans nationalisme

Aangezien de trots van de CCP de afgelopen jaren ernstig is gekwetst door de regering Trump, valt de Chinese reactie op eventuele informele Amerikaanse hulpverzoeken nog te bezien. Naar verwachting zal Trump de crisis gebruiken om zijn “made in America” ​​-campagne verder voort te stuwen, in de hoop nog sterkere nationalistische sentimenten uit te lokken bij zowel zijn “base” als bij reguliere Republikeinen. Hij zal het recente door het Congres uitgewerkte en goedgekeurde financiële stimuleringspakket claimen als een historische prestatie van zijn eigen regering.

Zullen de twee superkrachten hun gekrakeel en geopolitieke geschillen op zijn minst voor de korte termijn op zij kunnen leggen om een urgent, wereldwijd gezondheidsprobleem aan te pakken? Het ziet er momenteel niet naar uit, maar laten we het beste hopen …

Mogelijke scenario’s

Zelfs als China en de VS ermee zouden instemmen hun geschillen voorlopig in de koelkast te zetten om eerst de huidige crisis op te lossen, wat moeten we dan verwachten in de nasleep van het coronavirus, naast een enorme wereldwijde economische impact? Een paar snelle gedachten:

• in het beste geval zouden de leiders van beide landen doordrongen kunnen raken van het zelfvernietigende karakter van hun nationalistische beleid en zouden ze een koers van verzoening kunnen gaan volgen, ondanks dat ze elkaar als systeemrivalen zouden blijven zien. Vóór de virusuitbraak leek een dergelijke wending niet waarschijnlijk, laten we niet vergeten dat het Amerikaanse Congres al verder was gegaan in zijn anti-Chinese houding dan Trump zelf. En daarna? Zoals gezegd, we moeten altijd hoop houden, maar de signalen zijn niet goed: de crisis lijkt het onderlinge wantrouwen en de woede alleen maar te hebben verergerd. Trump gebruikt zijn dagelijkse persconferenties over Corona als een platform om de prestaties van zijn America First-beleid te verheerlijken. Andere Amerikaanse regeringsfunctionarissen hebben hun directe aanvallen op China opgevoerd. Ondertussen probeert Beijing de crisis uit te buiten om zijn invloed in de VN, Afrika en Europa te vergroten. Al deze ontwikkelingen maken de weg vrij voor een nieuw dieptepunt in de bilaterale relatie en een soort permanente staat van conflict tussen beide grootmachten.
• een intensere (her) discussie & herbeoordeling in de rest van de westerse wereld, in het bijzonder Europa, met betrekking tot de strategische afhankelijkheid van China en bestaande supply chains, niet alleen in relatie to tot 5G / Huawei en onze digitale infrastructuur (zoals regelmatig beschreven op mijn blog), maar bijv. ook voor farmaceutische producten. Ik denk niet dat Europese burgers zich realiseerden dat zelfs voor medische benodigdheden en antibiotica ons continent sterk afhankelijk is van China … Een duidelijk gedefinieerde Europese China-strategie, zoals herhaaldelijk hier beschreven, is dringend vereist … https://www.mijngroeve.nl/nl/geschiedenis/europa-china/
• Een veel emotioneler en gespannen discussie over de (geopolitieke) rol en effectiviteit van de EU. Populisten zullen ons met hernieuwd enthousiasme willen laten geloven dat fysieke grenzen noodzakelijker zijn dan ooit en hun anti-EU-retoriek aanzwellen. Helaas voor hen houdt een virus niet op bij een grens, nu noch in de toekomst. Deze politici kunnen de onderling verbonden wereld ook niet ongedaan maken. Maar aangezien de EU wederom een volledig gebrek aan eensgezindheid en mededogen heeft getoond tijdens de Corona-saga, waarbij alle lidstaten voornamelijk hun eigen maatregelen hebben genomen en anderen hebben lopen bekritiseren, vraagt ​​men zich af wat er dan nog moet gebeuren om een ​​meer verenigd en gecentraliseerd Europees beleid te smeden. Wat dient er nog plaats te vinden om ervoor te zorgen dat Europese landen echt samenwerken en solidariteit tonen in tijden van een crisis? Het lanceren van een EU-stimuleringspakket is cruciaal, maar niet genoeg: het gebrek aan eenheid en medeleven zal krachtig worden uitgebuit door populistische partijen in heel Europa, ook al bieden ze zelf geen oplossingen. Zou de EU het ultieme slachtoffer kunnen worden van het coronavirus? Of toch het populisme? Als Trump erin slaagt herkozen te worden ondanks zijn volledige verkeerde inschatting van de Corona-pandemie, krijgen populisten in heel Europa weer een enorme boost en staat de EU een zeer, zeer zware uitdaging te wachten…
• Nieuwe twisten over de rol en het nut van de WHO. De Amerikaanse relatie met organisaties van de Verenigde Naties is altijd ambivalent en onstabiel geweest. Amerikaanse regeringen in het algemeen en de regering van Trump in het bijzonder vinden die VN-organisaties te bureaucratisch, inefficiënt en teveel gepolitiseerd. De Ethiopische Tedros Adhanom Ghebreyesus, het eerste Afrikaanse hoofd van de WHO, die tweeënhalf jaar geleden met sterke Chinese steun aantrad, wordt als te China-gezind gezien, temeer daar hij in januari 2020 uitbundig de loftrompet afstak over het Chinese leiderschap, wetende dat deze laatste de waarheid over Corona al meer dan een maand verborgen had gehouden. Velen in de VS en elders in het Westen beschuldigen de WHO er ook van dat ze de virusdreiging te lang heeft gebagatelliseerd en de ziekte te laat een pandemie heeft verklaard, voornamelijk uit beleefdheid jegens China. Laten we niet vergeten dat in februari, vóór het uitbreken van het virus in de VS, Trump al overwoog om de Amerikaanse financiering aan de WHO met > 50% te verlagen … Zouden de VS misschien kunnen gaan overwegen om alle banden met de WHO te verbreken? Komt er dan een multilateraal alternatief? Een medische crisiscentrum onder coördinatie van de G20? Aangezien de America First ideologie in Washington nog steeds erg in zwang is, lijkt dat laatste geen optie.
• Een herverkiezing van Trump = verdere aanval op wetenschap, feiten en de media. De Amerikaanse president heeft de waarde van nationale inlichtingen, wetenschap, expertise en de media tijdens zijn eerste ambtstermijn structureel ondermijnd. Zelfs temidden van een ongekende gezondheidscrisis geeft hij er de voorkeur aan om zijn eigen superioriteit te tonen. Hij zal zijn (mis) management in steeds meer drastische, theatrale en nationalistische termen moeten verkopen, waardoor het belang van wetenschap en expertise verder zal worden afgezwakt. Zijn oorlog tegen “nepnieuws” zal toenemen. America First versie 2.0 wordt een veel agressievere versie dan 1.0. Zijn nationalistische ideologie zou een nieuw hoogtepunt kunnen bereiken, spanningen tussen de VS en haar traditionele bondgenoten zouden verder oplopen. Mensen zullen zich nog meer afvragen: wie te beschouwen als een bondgenoot, wie te vertrouwen? De president, de expert, de media? Autoritaire regimes in China en Rusland zullen deze verwarring in het Westen nog meer uitbuiten en meer desinformatie verspreiden. Populisten en nationalisten over de hele wereld zullen nieuw elan krijgen om hun aanvallen op multilaterale organisaties en de media voort te zetten en onophoudelijk op te roepen tot grenzen of muren. Ze zullen allemaal een soort van “splendid isolation” ophemelen en de natiestaat als onze enige redding presenteren.

Het is duidelijk dat niemand de toekomst kan voorspellen, de bovenstaande gedachten kunnen (hopelijk) te pessimistisch blijken te zijn. Er is geen garantie dat Trump wordt herkozen: de Corona-pandemie zou in de VS zulke ernstige vormen kunnen aannemen dat het zijn kansen op herverkiezing om zeep zou kunnen helpen. De Amerikaanse Republikeinse partij en de America First ideologie zouden in zo’n scenario in het gedrang kunnen geraken. Een Democratische president zou kunnen kiezen voor een terugkeer naar multilaterisme en het herstel van de banden met de traditionele bondgenoten van Amerika, China nog steeds als een systeemrivaal behandelend, maar niet strevend naar uitsluiting van de Volksrepubliek van ons internationale systeem. De EU heeft nog steeds de kans om haar geloofwaardigheidsprobleem op te lossen, een geopolitieke rol op het internationale toneel op zich te nemen en meer medeleven te tonen voor alle EU-lidstaten. De Chinese regering zou haar retoriek kunnen afzwakken en misschien haar megalomane plannen voor wereldheerschappij kunnen afremmen.

Maar de huidige sterke nationalistische tendensen in zowel China als de VS, het gebrek aan echt leiderschap en de absentie van een gevoel van internationale verantwoordelijkheid en urgentie, voorspellen niet veel goeds voor de komende tijd, zelfs als de Corona-ellende achter de rug is…

–