De VRC’s ‘soft power’ in Nederland-deel I: Dr. Ying Zhang

poster: ‘ magnificent house and beautiful spring’, Huawu chunnong 华屋春浓, June 1989, designer Jin Meisheng (金梅生) Shanghai renmin meishu chubanshe (上海人民美术出版社) © No copyright infringement intended. All rights belong to their respective copyright owners https://chineseposters.net

UPDATE April 2022_inmiddels lijkt Dr. Ying Zhang niet langer verbonden te zijn aan het RSM: haar linked-in profile vermeldt dat ze sinds ~december 2021 elders werkzaam is….https://nl.linkedin.com/in/shaoyingzhang. Een aantal links naar haar profiel op de RSM website werken inmiddels niet (goed) meer. Ten tijde van het schrijven van dit artikel in Oktober 2021 stond Dr. Ying Zhang nog als docent en staflid van het RSM vermeld en werkten alle links uitstekend…Ying werkt inmiddels nauw samen met kameraad Urs Lustenberger…https://www.scmp.com/country-reports/country-reports/topics/switzerland-business-report-2022/article/3171717/singularity

29/10/2021_In een aantal van mijn eerdere artikelen op dit blog (feb-juni 2019) stelde ik de vraag of Ajax zijn sponsorcontract met Huawei wellicht zou (moeten) opzeggen nadat het Chinese bedrijf ernstig in opspraak geraakte, mede dankzij een niet aflatende campagne door de regering Trump. De Chinese telecomreus werd en wordt door de Amerikanen in verband gebracht met spionage en afluisterpraktijken en gewantrouwd vanwege zijn nauwe relatie met het Chinese staatsapparaat en het Chinese leger.

Nederland werd dit voorjaar ook opgeschrikt door het nieuws dat Huawei in 2009 ongeautoriseerd, ongecontroleerd en ongelimiteerd mobiele nummers van KPN kon afluisteren, vanuit zowel China als in KPN-gebouwen. https://nos.nl/artikel/2377101-rapport-over-kpn-bevestigt-jarenlange-geruchten-over-spionage-china . Het zou o.a. gaan om de toestellen van toenmalig premier Balkenende, verschillende ministers en Chinese dissidenten. Verder wist Huawei welke nummers werden afgetapt door politie en inlichtingendiensten, aldus de media. De KPN was hiervan in 2011 al op de hoogte, de burger vernam het pas in 2021. Of betreft het een broodje aap verhaal, een storm in een glas water? Het parlement wacht in spanning de conclusies van het onderzoek van het Agentschap Telecom af dat voor het eind van dit jaar klaar dient te zijn.

Telecom infrastructuur

Ik stelde mijn vragen ook tegen de achtergrond van het bredere vraagstuk of Nederland (en Europa) zich voor cruciale infrastructuur afhankelijk zou moeten maken van een -door de CCP zwaar gesubsidieerde- onderneming, komend uit een land dat behoort tot de wereldtop van hackers en waar bedrijven verplicht zijn data met de overheid te delen wanneer ze daar om worden gevraagd. Daarnaast maakte ik al gewag van het feit dat ondernemingen als Huawei en HikVision een actieve rol spelen in het perfectioneren van de surveillance staat in China en technologie leveren voor de “heropvoedingskampen” van Oeigoeren in Xinjiang. Tot slot vroeg ik mij af hoe het nu zou aflopen met de grootse smart city plannen van de gemeente Amsterdam, waarin oorspronkelijk Huawei (en de Johan Cruijff ArenA /Ajax) een prominente rol zouden gaan spelen. 

Welnu, wie mijngroeve heeft gevolgd weet dat er de afgelopen 2 jaar eindelijk een nationale en Europese discussie over Huawei en het 5G netwerk is losgebarsten, waarbij in flink wat lidstaten de Chinese telecomgigant vrijwel volledig het veld heeft moeten ruimen, behalve in Nederland en Duitsland. In Den Haag woedt nog steeds de parlementaire discussie over de deelname van Huawei in ons netwerk: dat gesprek speelt zich inmiddels geheel achter gesloten deuren af. De burger mag niet meeluisteren met onze parlementariers daar het vraagstuk in 2020 bestempeld is tot een kwestie van nationale veiligheid.

Wie hedentendage op de Ajax website op zoek naar Huawei gaat komt geen enkele referentie naar de sponsor meer tegen, ondanks dat bij mijn weten rond eind 2018 in principe een samenwerkingsakkoord voor nog eens 5 jaar werd bereikt. Wie weet zit ik er naast of is het in alle stilte ontbonden. De gemeente Amsterdam horen we ook niet veel meer over de rol van Huawei in haar smart city plannen, al hoeft dat niet per definitie te betekenen dat het Chinese bedrijf geen deelnemer meer is. Wellicht praat men er gewoon liever niet over.

2017-2018

Hoe anders was dat in 2017-2018, toen in Nederland de liefde voor communistisch China en Huawei haar hoogtepunt bereikte. Het bedrijf ontving zelfs een prijs uit handen van onze premier Rutte voor zijn grote bijdrage aan de Nederlands-Chinese economische relaties. De premier zal er waarschijnlijk geen actieve herinnering meer aan hebben, dus hier nog een keer de link naar het recente verleden… https://www.mijngroeve.nl/nl/sport/ajax-huawei/

Gemeentes, universiteiten, menigeen stond in die jaren te trappelen om met Huawei samen te werken.  Om te begrijpen hoe China/Huawei zo geliefd kon worden is het misschien leerzaam om niet alleen te kijken naar de hogere politieke echelons, maar ook eens naar enkele spelers op lager niveau die deel uitmaakten/uitmaken van het China/Huawei charme offensief. Ik doel dan op de zgn soft power, het vermogen van een land of bedrijf om samenwerking te bewerkstelligen en voorkeuren vorm te geven door het inzetten van zijn economische aantrekkingskracht, het benutten van de (social) media en het uitbouwen van culturele of academische banden en uitwisselingen.

Soft Power

Vanzelfsprekend maakt niet alleen communistisch China gebruik van dit middel, maar ook het democratische Westen: het doel is om sympathie bij de ander te kweken en medewerking te verwezenlijken door de beeldvorming en publieke opinie zoveel mogelijk positief te beinvloeden via aantrekkingskracht en overreding in plaats van harde dwang. Er is dus over het algemeen niets illegaals aan het inzetten van soft power, zolang het maar niet uitmondt in omkoping, chantage, spionage, inperkingen van academische vrijheden, censuur etc

De inzet van soft power door de VRC raakte in Nederland in een stroomversnelling tussen 2012-2018: vanaf 2019 begon het Nederlandse politieke establishment de naïviteit t.o.v. communistisch China geleidelijk van zich af te schudden, wat vervolgens langzaam aan begon door te sijpelen  naar het bedrijfsleven, publieke organisaties, universiteiten, gemeentes etc. China’s agressieve houding tegenover zijn buurlanden en een ieder die een woord van kritiek op Voorzitter Xi Jinping durfde te uiten, de snel  oplopende Chinees-Amerikaanse spanningen onder Trump, de Chinese overname van Hongkong alsmede de Corona-epidemie, resulteerden in een gestaag groeiend wantrouwen tegenover de VRC en zorgen over een te grote afhankelijkheid van Nederland en Europa van een steeds totalitairdere staat.

China’s soft power is in 2021 ernstig in de verdrukking geraakt, temeer daar het regime in Beijing inmiddels alleen nog maar een voorkeur lijkt te hebben voor schreeuwende ‘wolf warriors’ en keiharde dwang, hard power dus. In het Nederlandse parlement kan Beijing op weinig sympathie meer rekenen, de Kamer liet zich in 2021 in zeer kritische bewoordingen uit over de VRC. Alleen onze premier hult zich liever in stilzwijgen over China. Maar zelfs hij moet zich ondertussen realiseren dat het land dat hij misschien zag als een van de aanjagers van de lange termijn welvaart van Nederland is veranderd in een serieus probleem voor de lange duur…Daarbij lijkt de door hem verhoopte ‘level playing field’ in de economische relaties met China verder weg dan ooit.

Dr Ying Zhang/RSM

Maar tot ~2020 had China’s soft power dus redelijk vrij spel. Nemen we bijv. een kijkje bij de Rotterdam School of Management (RSM), dan zien we daar dat Dr. Ying Zhang, geboren en getogen in de VRC en opgeklommen tot ‘Associate Professor of Entrepreneurship and Innovation, Chinese Economy and Business/RSM, Erasmus University’, vanaf 2012 een belangrijke rol heeft gespeeld in het stimuleren van de betrekkingen tussen Erasmus/RSM en China, in het bijzonder Huawei. Ze is zelfs oprichter en hoofd van het Erasmus-Huawei samenwerkingsverband tussen 2017 – 2019. Het verband maakte ondermeer uitwisseling van studenten mogelijk en had natuurlijk ook tot doel sympathie en bewondering voor de prestaties van Huawei op te wekken en gezamelijke onderzoeksprojecten te stimuleren.

zie https://www.rsm.nl/people/ying-zhang/ en https://www.rsm.nl/about-rsm/vacancies/meet-our-employees/ying-zhang/

https://www.rsm.nl/about-rsm/news/detail/8951-huawei-and-rsm-launch-the-erasmus-huawei-collaboration-programme/ en https://dutchitchannel.nl/573906/huawei-en-rotterdam-school-of-management-lanceren-samenwerkingsprogramma.html

Op Zhang’s profiel op de RMS website zien we voorts: “She serves as 1) a strategic advisor at Strategic Swiss Partners, a Global Network Partner for GLORAD, 2) an Academic Advisory Board Member of Amsterdam School of International Business/ Hogeschool van Amsterdam and 3) a Senior Academic Advisor for its Steering Group of the Dutch National Framework of the BBA Program International Business” En verder:

“Professor Zhang is awarded as one of the Top 30 Thinkers under the Radar by Thinkers50.com. She is also an active contributor to the Belt-Road-Initiative (BRI) in Europe and the Project Leader (from Erasmus) in China’s National Key Research on International Inland Transportation under China’s Belt-Road-Initiative Plan and China’s Strategic International Science and Technology Innovation Cooperation”

Tot slot: “Professor Zhang’s academic insight on United Nations SDG9 (=Sustainable Development Goals) has won 2019 “MOOC Award of Excellence” from SDG Academy/UNSDSN (MOOC=massive open online courses/red.)… Professor Zhang promotes the relevance of academic research and argues for the necessity of cross-sector collaboration between business, education research,  and social-economic circumstance.  She advocates the value of social innovation as well as the effort to build a sustainable community.”

Huawei en BRI

Dr. Zhang heeft klaarblijkelijk een aardig netwerkje opgebouwd binnen Nederland, Europa en zelfs de VN en is vanzelfsprekend zeer bekend met het management van Huawei in Nederland. Ze doet ook een goed woordje voor Huawei bij de Hogeschool van Amsterdam en draagt zo bij aan de tot standkoming van HVA’s relaties met de telecom gigant. In hoeverre ze achter de schermen ook een zeer actieve rol speelt in de promotie van Huawei bij de Johan Cruijff ArenA/Ajax, de gemeente Amsterdam als ook in de Rotterdamse haven, heb ik niet kunnen achterhalen.

Bekijk ook eens het volgende filmpje. Via een lange wetenschappelijke (?) inleiding worden we door Dr. Zhang rond minuut 6:30 geleid naar waarschijnlijk het hogere doel van de video: de promotie van de BRI, in haar ogen het lichtend voorbeeld van sustainable development, waarvan Xi Jinping ook regeringen in Afrika, het Midden Oosten, Centraal Azie en Europa heeft proberen te overtuigen. https://www.youtube.com/watch?v=dOW1VdNlmpk

Huawei speelt overigens een belangrijke rol in de BRI plannen van Xi , het moet immers zorg dragen voor de connectiviteit en digitale highway in deze nieuwe zijderoute. Kritische noten over het beleid van China, over Huawei of de schulden waarmee de Chinese overheid deelnemers aan de BRI opzadelt, vallen in Zhang’s charme offensief uiteraard niet te ontwaren. Oh, en die fameuze MOOC award verwijst naar een on-line pakket aan cursussen verzorgd door 21 docenten van de RSM, waaronder Zhang, over ‘driving business to sustainable development goals’, die door de SDG Academy van de VN met een pluim is beloond.

Zhang de ‘onafhankelijke denker’

Zhang betoonde zich ondanks al haar academische titels in ieder geval in 2016 nog geen groot politiek analiste en denkster toen ze antwoord gaf op de staat van de betrekkingen tussen de VS en China in heden en verleden (vanaf minuut 1:10)…https://www.youtube.com/watch?v=9VNGrGA0x1M

Daarnaast blijkt ze een expert op het gebied van Westers onderwijs en poogt ze in een TED talk voor een Amsterdams publiek de enorme tekortkomingen van dat onderwijs in rijke landen bloot te leggen, die uiteindelijk verantwoordelijk zouden zijn voor ernstige sociale, economische en ecologische misstanden. Ik behoor helaas niet tot de top 30 under the radar thinkers en kan derhalve haar betoog maar moeilijk volgen. Voor de geïnteresseerde, hier de link https://www.youtube.com/watch?v=3K1xTYpdE9E

Verder was ze de drijvende kracht achter de oprichting van een denktank ‘the new silk road institute (NSRI)’ https://www.belt-road-initiative.eu/ , ‘een openly scholarly platform’ waarvan de nodige China lobbyisten deel uitmaakten/uitmaken. Hetzelfde gold voor het vage ‘Identitat Global Forum (IGF)’, dat eveneens diende/dient ter promotie van de BRI en een nieuwe wereldorde, refereer bijv.

https://www.belt-road-initiative.eu/identitat-global-forum-2019

https://www.youtube.com/watch?v=bj-8Dp8p3dg (2020 Davos)

Tijdens haar publieke optredens voor de NSRI of IGF verwijst ze telkens naar haar functie aan de Erasmus Universiteit, dat moet haar presentaties immers extra cachet en gewicht geven. Bij dit soort evenementen duikt ook voortdurend de Zwitser Urs Lustenberger op, partner with ‘Lustenberger Attorneys at Law’ en voorzitter van de ‘Swiss Asian Chamber of Commerce’ alsmede (volgens zijn eigen website https:///urslustenberger.com) ‘adjunct professor van Erasmus China Business Center’. In zijn publicaties over China blaast Lustenberger iedere keer de loftrompet over het Chinese BRI en de enorme kansen die het Europeanen en m.n. Zwitserland biedt, zie bijv https://www.erim.eur.nl/fileadmin/user_upload/SwissTrade_CH_silkroad_26-01.pdf

Ook spreekt hij bij voorkeur in internationale gezelschappen zijn twijfels uit over het functioneren van de op korte termijn (=de volgende verkiezingen) gerichte regeringen in Westerse democratische samenlevingen, een ontwikkeling die welhaast onvermijdelijk moet resulteren in ‘nationalisme en uitbuiting’, aldus Urs. (zie zijn commentaar tijdens de Davos IGF 2020 sessie na 1uur 14 minuten en 30 seconden in bovenstaande video). Beter ware het dat andere bestuursmechanismes en een lange termijn denken zich in Europa zouden nestelen, wat uit zijn mond overkomt als een soort verkapte verdediging van het machtsmonopolie van de CCP en haar “onkreukbare” lange termijn strategie en visie, zoals belichaamd door Xi Jinping en de BRI.

Kameraad Urs

Dr. Zhang organiseerde voor het China Business Centre en haar NSRI een aantal workshops met ‘onafhankelijke’ experts met natuurlijk weer als vaste entertainer Lustenberger. In September 2018 was ie zelfs samen met onze voormalig premier Balkenende te gast op een 2 daagse workshop in Rotterdam met een publiek bestaande uit toekomstige Chinese CEO’s en vertegenwoordigers uit het Nederlandse bedrijfsleven en de overheid. Het leverde een wervelend promotie-filmpje op, zeer vermakelijk om te aanschouwen, alleen al om Balkende weer eens aan het woord te zien en vanwege de overenthousiaste soundbites van de Nederlanders over de samenwerking met China. Huawei is natuurlijk ook present op deze dag, met een Nederlandse vertegenwoordiger dit keer. Tussen neus en lippen door (minuut 1:35 in het filmpje) laat kameraad Urs de Chinese deelnemers ook nog even weten hoe eenvoudig het is om op Malta een Europees paspoort te verkrijgen in ruil voor slechts een 2-malig bezoek (en toch ook een flinke som euri, dacht ik?), het zgn Golden Visa, waarover in de EU al jarenlang veel te doen is. https://www.youtube.com/watch?v=wLYfBIfOH-Q

zie verder ook nog https://www.rsm.nl/about-rsm/news/detail/14521-connecting-europe-and-china-the-importance-of-mindset-and-culture/

Lustenberger en Zhang krijgen ook volop de ruimte van EUReporter, een ‘onafhankelijk digitaal nieuwsplatform’ gevestigd in Brussel, het centrum der Europese macht. In werkelijkheid publiceert dit mediabedrijfje bijv. ongeredigeerde persberichten van Huawei als zijnde onafhankelijke nieuwsartikelen, in ruil voor betaling uiteraard. https://www.politico.eu/article/huawei-brussels-eu-reporter-china-telecommunications-5g/

https://www.politico.eu/article/brussels-lobbying-connections-transparency/

EUReporter 

EUReporter plaatst maar al te graag de PR berichten van Zhang en co. Zoals deze in 2020 over de Corona pandemie, waarbij het feit dat de Chinese overheid de klokkenluiders heeft opgesloten en het probleem een tijdlang onder het tapijt heeft geschoven vanzelfsprekend onvermeld blijft. Het is allemaal koek en ei met die Covid aanpak van de PRC, de crisis heeft het Westen vooral aan zichzelf te danken; ze is bovendien het bewijs dat er een nieuwe ordening van de wereld moet komen. https://www.eureporter.co/frontpage/2020/05/12/covid-19-pandemic-as-a-force-to-disrupt-institutional-trust/

Vervolgens twittert en post Dr. Zhang haar artikelen of interviews zoals gepubliceerd door EUReport op de RSM website, haar facebook page of linked in page,  als een soort bevestiging dat haar opinies door de ‘mainstream Europese media’ worden opgepikt, zie bijv.

https://www.rsm.nl/information-for/journalists/rsm-in-the-media/detail/?tx_eurinthemedia%5Bidentifier%5D=9011&cHash=cd3b90953a7d2a9b765d1661b69f3f7d

In Brussel wemelt het van de organisaties die zich voordoen als onafhankelijk media-instellingen of denktanks, maar in werkelijkheid voor hun lobby werk gesponsord worden door bedrijven of overheden. Nietsvermoedende lezers en naïve Euro parlementariers hebben waarschijnlijk dikwijls geen flauw benul van de achterliggende motieven van dit soort media-ondernemingen en hun pers-evenementen daar ze niet als lobbyisten in Brussel geregistreerd staan. De ‘pressclub Brussel’ is zo’n voorbeeld van een lobby organisatie, nauw verbonden met EUReporter.

http://www.pressclub.be/event/eu-reporting-china-china-reporting-eu/

De China lobby

Bovenstaande is slechts een simpel voorbeeldje van hoe soft power kan worden gebruikt en wat voor ondersteunende keten daarbij kan worden ingezet. Hoeveel invloed dit soort vage clubjes, propagandisten en lobbyisten daadwerkelijk heeft is moeilijk in te schatten. Maar ga er maar vanuit dat ook bij andere academische opleidingen in Nederland figuren als Dr. Zhang Ying werkzaam waren of nog zijn die zich volop hebben ingezet om samenwerkingsverbanden of gezamelijke research projecten tussen Nederlandse en Chinese bedrijven als Huawei of Chinese instellingen te realiseren. Aannemelijk is dat daarbij sommigen tegelijkertijd gretig de kans hebben aangrepen om -daar waar mogelijk- in naam van Nederlandse instellingen met verve standpunten van de CCP uit te dragen in daarvoor beschikbare fora of evenementen in een poging meer goodwill te kweken voor de ambities van China. Ze ontpopten zich m.a.w. als CCP partijfunctionarissen. Nogmaals, illegaal is het natuurlijk niet, opmerkelijk is het toch wel.

Helaas is niet elk Nederlands instituut of iedere hoogleraar in staat gebleken om feit van fictie te onderscheiden bij deze Chinese propaganda machines. Anderen hebben waarschijnlijk propagandistische prietpraat en dubieuze academische credentials oogluikend toegestaan zolang er maar genoeg deuren in China werden geopend. Datzelfde heeft ongetwijfeld ook gegolden in Franrijk, het VK, Duitsland, Spanje, Italië etc etc, noem alle Europese lidstaten maar op. En dan had/heb je nog Europese ex-politici en academici die zich gewillig a la Lustenberger voor het Chinese karretje lieten/laten spannen. Aan de RUG in Groningen hadden we recent nog zo’n voorbeeld zie https://nos.nl/artikel/2374137-rijksuniversiteit-groningen-ziet-af-van-nieuw-geld-uit-china-voor-leerstoel

Bij elkaar kom je dan alleen al in Nederland en Europa snel op een behoorlijk bataljon aan VRC lobbyisten, propagandisten, meelopers en meelifters met het Chinese bewind, vermoed ik. Dit verklaart hoe China’s charme offensief tot verschillende geledingen in Europese maatschappijen kon doordringen, met ondermeer als doel om het narratief over de BRI en Huawei te sturen en positief te beïnvloeden.

Zoals gezegd, anno 2021 lijkt in Nederland deze Chinese soft power al weer op zijn retour, https://www.ifri.org/sites/default/files/atoms/files/etnc_2021_-_chinas_soft_power_in_europe_-_falling_on_hard_times.pdf, het vertrouwen in de Volksrepubliek is tot een dieptepunt gekelderd. De Nederlandse overheid heeft het bedrijfsleven en universiteiten tot grotere waakzaamheid gemaand in de contacten en samenwerking met China.

De Nederlandse universiteiten

Maar de eindverantwoordelijkheid ligt nog steeds bij de ondernemingen en instellingen zelf. Sommige universiteiten, hoogleraren en organisaties blijven daardoor worstelen met het vraagstuk of (uberhaupt) nog met China kan/moet/mag worden samengewerkt en anderen hebben klaarblijkelijk moeite in te voelen hoe in het veranderde geopolitieke klimaat bepaalde samenwerkingsverbanden plotseling ernstig worden bekritiseerd of zelfs afgekeurd, zeker als men noch de waarde voor de Nederlandse samenleving van een specifieke joint research project weet uit te leggen, noch kan duidelijk maken hoe misbruik van kennis kan worden uitgesloten, getuige de recente ophef over het DNA project van het Erasmus ziekenhuis met China of het AI project van de VU/UVA met Huawei. https://www.erasmusmagazine.nl/2021/10/11/omstreden-dna-onderzoek-verbeter-ethische-toetsing/ en zie ook bijv https://www.folia.nl/actueel/144747/samenwerken-met-huawei-wordt-het-dreams-lab-een-nachtmerrie

Een nieuwe regering zal derhalve genoodzaakt zijn om veel meer de regie in eigen hand te nemen wat betreft de academische uitwisselingen met onvrije landen, en met name de VRC. Er wordt achter de schermen gewerkt aan een toetsingskader die universiteiten moet helpen bij het evalueren van samenwerkingsverbanden. Het uitblijven van een nieuw kabinet heeft echter opnieuw tot vertraging van de invoering van zo’n kader geleid.

RSM

De RSM heeft hoogstwaarschijnlijk niet veel of vaak te maken met overdracht van gevoelige technologie of know-how zoals onze TU’s. De propaganda praatjes van Dr. Zhang kregen vanuit het Erasmus bestuur wellicht nooit veel aandacht, zeker zolang ze voor een beperkt publiek buiten Rotterdam plaatsvonden. Belangrijker zal zijn gevonden dat de door haar geïnitieerde samenwerking met bijv. Huawei Erasmus geen windeieren heeft gelegd: de grotere naamsbekendheid en gekweekte goodwill in China  hebben de Rotterdamse universiteit ongetwijfeld een groeiend aantal Chinese studenten opgeleverd en geld in het laatje gebracht.

RSM’s China Business Centre en de NSRI lijken desondanks in 2021 te verpieteren, al kan natuurlijk ook de Corona-pandemie daar debet aan zijn. Zhang is nog wel verbonden aan Erasmus als ik de RSM website tenminste mag geloven.

De EU heeft recentelijk haar antwoord op de BRI afgekondigd in de vorm van een groots plan genaamd “Connecting Europe Globally” (oftewel ‘Global Gateway Europe’ ) https://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2021/07/12/a-globally-connected-europe-council-approves-conclusions/

Ben benieuwd of het RSM het nog langer wenselijk acht dat Dr. Zhang in naam van de Erasmus universiteit de BRI en communistische partijpunten blijft promoten.

In Deel II: Afke Schaart