Chinese propaganda poster “Imperialism and all reactionaries are all paper tigers” 帝国主义和一切反动派都是纸老虎 Diguo zhuyi he yiqie fandongpai dou shi zhilaohu 1965, December, see https://chineseposters.net/posters/e15-615 © No copyright infringement intended. All rights belong to their respective copyright owners‘

4 November 2024_Sinds 2019 houdt de EU vast aan haar mantra dat de VRC een partner, economische concurrent en systeemrivaal is.

In datzelfde jaar sprak ik nog een sprankje hoop uit dat Amerika en China – tegen alle verwachtingen in – de waarde en het belang van het multilateralisme zouden beseffen alsmede van het uitwerken van nieuwe internationale overeenkomsten over kernwapens, handel, technologieoverdracht en bescherming van intellectueeleigendom, cyberveiligheid, nationale veiligheid en privacy. Ik uitte ook nog de ijdele hoop dat Xi eindelijk bereid zou zijn om China’s eerbiediging van en respect voor de regels van de internationale rechtsorde en de beginselen van soevereiniteit, vrijhandel en vrede snel in ere te herstellen, om te voorkomen dat Amerikaanse (en andere westerse) politici het vertrouwen in het Chinese beleid en de Chinese intenties volledig zouden verliezen.

Het tegenovergestelde is gebeurd. Xi is onverminderd voortgegaan met zijn plannen om de internationale orde naar zijn voorkeuren te herscheppen, de Amerikaanse macht uit te dagen, democratieën te ondermijnen en zijn utopische marxistische (of liever stalinistisch-fascistische?) en ultra-nationalistische ‘China-droom’ te verwezenlijken door de Partij-en staatscontrole te maximaliseren. Daardoor klinkt het mantra van de EU inmiddels erg achterhaald, omdat zij de veiligheidsdreiging die China nu voor Europa vormt via bijvoorbeeld zijn voortdurende intimidatie van Taiwan en de volledige militarisering van de Zuid-Chinese Zee, zijn steun aan de Russische invasie van Oekraïne, zijn destabilisatietactieken in het Midden-Oosten, zijn economische dwangpraktijken, dagelijkse cyberaanvallen en industriële spionage, zijn mondiale desinformatiecampagnes en zijn onderdrukking van anti-VRC-stemmen over de hele wereld, inclusief Europa, negeert.

In 2020 concludeerde mijngroeve al dat de EU diende te anticiperen op het zeer waarschijnlijke scenario waarin een langdurige confrontationele relatie tussen de VS en de VRC, met een vorm van beheersbare concurrentie om ernstige conflicten te vermijden en beperkte samenwerking nog mogelijk te maken, de maximaal haalbare uitkomst zou zijn. Dit is het best case scenario anno 2024 geworden.

Ongeacht de uitkomst van de Amerikaanse presidentsverkiezingen zal dit in de nabije toekomst nog steeds het best case scenario zijn. Met andere woorden: het kan zelfs nog veel erger worden. Het Chinees-Russische ‘partnerschap zonder grenzen’ waarvan Xi herhaaldelijk beweert dat ‘‘het een kracht is voor stabiliteit te midden van de belangrijkste veranderingen die we in een eeuw hebben gezien’’ zou al voldoende reden moeten zijn om uiterst bezorgd te zijn.

De opkomst en het gedrag van Xi’s China dwingen Europa om zijn beleid, aannames, waarden en principes te heroverwegen. In de VS bestaat er een brede consensus dat de VRC de grootste bedreiging vormt voor de Amerikaanse veiligheid en nationale belangen. Onderwijl intensiveert de geopolitieke technologie oorlog razendsnel.

Het roept wederom de vraag op of Europa voorbereid is op wat zich aan het ontvouwen is en gereed om een ​​aantal moeilijke keuzes/beslissingen te nemen  (zie bijv ook https://www.mijngroeve.nl/nl/geschiedenis/europa-china/

Hieronder worden de belangrijkste dilemma’s belicht.

Kern dilemma’s

De overkoepelende vraag is:

1. Is de EU het ermee eens dat de opkomst en handelingen van Xi’s China een veiligheidsdreiging voor Europa vormen? Zo ja, welk niveau van betrokkenheid en samenwerking met China zou de EU naar aanleiding van deze gevolgtrekking nog willen nastreven? Wat wil elke EU-lidstaat en de EU zelf beschermen in zijn uitwisseling en relatie met China, in termen van (economische) veiligheid, waarden, culturele tradities of anderszins? Hoe gaat Europa het publieke bewustzijn van deze veiligheidsbedreigingen vergroten zonder een deel van zijn (zaken-/academische) gemeenschap, die de voorkeur geeft aan ‘business as usual’ met de VRC, van zich te vervreemden? En zal de EU (expliciet) duidelijk gaan maken welke prijs Beijing zal betalen voor zijn voortdurende steun aan Rusland in de oorlog in Oekraïne?

Zo niet, hoe zal de EU dan haar relatie met de VS managen als de dreigingspercepties sterk uiteenlopen? Wat is de speelruimte voor Brussel en elke individuele lidstaat? Hoeveel strategische autonomie heeft Europa werkelijk, vooral in militair opzicht?

Daaropvolgende dilemma’s die antwoorden/beslissingen vereisen zijn:

• Willen de EU-lidstaten dat de EU een geopolitieke speler wordt? Zo ja, dan is een coherente EU-China- en EU-VS-strategie noodzakelijk. Welke invloed of drukmiddelen hebben we op de VRC en/of op de VS en zijn we bereid die te gebruiken? Als de strategie aan iedere afzonderlijke nationale regering wordt overgelaten, zal Europa als geheel een speelbal van de VS en China blijven. Welke rol kan (of wil) Europa/Brussel spelen in de conflicten over de hele wereld?

In hoeverre is iedere lidstaat bereid de Europese kaart te spelen en zijn eigen belangen op te offeren ten behoeve van een hoger, gemeenschappelijk Europees goed?

• En in hoeverre wil Europa zijn beleid afstemmen op dat van de VS, dat China als zijn belangrijkste opponent ziet? Hoe kunnen de beschikbare militaire middelen van individuele lidstaten worden gecoördineerd met de NAVO en de EU voor huidige (nabijgelegen) conflictgebieden (Rode Zee, Midden-Oosten, Oekraïne/Russische dreiging) en potentiële toekomstige (Zuid-Chinese Zee, Indo-Pacific)?

• Is de EU klaar en bereid om de civiele sector en technische universiteiten sneller en intensiever te betrekken bij het stimuleren van innovatie op defensiegebied? Traditioneel is er in de Europese samenlevingen veel (academische) weerstand/aarzeling tegen/over een dergelijke ‘civiel-militaire fusie’. Zal de EU daarnaast massaal gaan investeren (=het huidige investeringsniveau ver overtreffen) in AI en andere nieuwe technologieën, zoals de VS en de Volksrepubliek China al doen?

• Is een gelijk speelveld in zakelijke relaties überhaupt mogelijk met een communistisch regime dat economische banden steeds meer als een zero sum game beschouwt en zijn totalitaire marxistische en ultra-nationalistische bestuurs- en economische systeem als superieur?

• Welke rol ziet de EU (nog) voor China in haar groene transitieplannen en -doelstellingen? Kan de EU de betrokkenheid van China toestaan ​​zonder ongewenste Chinese afhankelijkheid en (economische) veiligheidsrisico’s te introduceren? Of worden deze risico’s als niet relevant en/of goed beheersbaar beschouwd? Of zal geen- of beperkte Chinese deelname aan de groene transitie van Europa de kosten voor de Europese consumenten te hoog maken? Heeft de EU een plan om deze pijn voor consumenten te verzachten? De huidige discussie over Chinese elektrische voertuigen is een goed voorbeeld van dit complexe dilemma waarmee Europa wordt geconfronteerd

• Als het de bedoeling is om de VRC te dwingen om in Europa te investeren in belangrijke industrieën/(groene) technologieën (zoals in de automobielsector) via joint ventures (JVs), kunnen we dan garanderen dat Beijing zijn bedrijven zal toestaan ​​die kennis over te dragen die Europa nodig heeft/acht?

• Maar als dit de intentie is, wil de EU dan tegelijkertijd nog steeds dat alle EU-lidstaten een screeningsmechanisme voor inkomende investeringen implementeren? Of hoe anders ongewenste afhankelijkheden te voorkomen? Hoe deze eventuele voorkeur voor JVs te combineren met de zogenaamde ‘de-risking-aanpak’ die de EU zegt voor te staan? En hoe in zo’n geval het nog hogere risico op spionage, data- en cybercriminaliteit door de VRC te mitigeren?

• En is de EU nog steeds van plan om ook een mechanisme voor de screening van uitgaande investeringen richting China in te voeren?

• Streeft de EU tevens naar een vernieuwd (‘landen neutraal’) exportcontrolebeleid dat de uitvoer van nieuwe en gevoelige technologieën/knowhow naar China zal verbieden, maar verwacht ze tegelijkertijd dat Beijing dan nog steeds bereid zal zijn kostbare technologische kennis te delen met Europa via JVs?
• Gaat de EU China’s voortdurende cyberaanvallen (proactief) belemmeren of zelfs bestraffen? Of wat gaan Brussel en de Europese nationale regeringen doen aan deze Chinese staatsterreur?  

• Kan/wil de EU compensatie/alternatieven/oplossingen bieden aan bedrijven wier fortuin afhankelijk is van de Chinese markt, maar die het risico lopen deze geheel of gedeeltelijk te verliezen? Heeft de EU enig plan om de pijn en risico’s van mogelijke Chinese economische repercussies en vergeldingsmaatregelen te verlichten?

•  Kunnen Europese bedrijven het welzijn en de privacy van hun Europese en Chinese werknemers in China nog voldoende waarborgen, gezien de afzichtelijke Chinese rechtspraktijken en ‘lawfare’, de verstikkende surveillance activiteiten en het groeiende aantal willekeurige arrestaties van buitenlanders?

• Zal de EU binnenkort duidelijk maken welke groepen, individuen, organisaties en/of welke Europese dan wel buitenlandse leidinggevenden of voormalige politici louter optreden als lobbyisten voor de Chinese staat en het Chinese bedrijfsleven in Brussel?

• Zal de EU het Nederlandse parlement navolgen dat een motie aanvaardde die Beijing’s verdraaiing van VN-resolutie 2758 verwerpt, en de Nederlandse regering verzoekt om steun voor dit standpunt in Brussel te zoeken? VN-resolutie 2758 wordt door Beijing misbruikt om de rechtmatige vertegenwoordiging van Taiwan op het wereldtoneel te blokkeren en om een levendige democratie tot zwijgen te brengen.

• Zal Europa vanwege de voortdurende uitholling van de vrijheden en de gestaag voortschrijdende repressie in Hongkong volgend op de eenzijdige schending van de Chinees-Britse Gezamenlijke Verklaring uit 1984 door Xi in 2020 , sancties opleggen aan de gouverneur van Hongkong en zijn collaborerende functionarissen?

•  Zal de EU meer energie en moeite steken in haar Global Gateway-strategie die eind 2021 werd afgekondigd om te concurreren met de activiteiten en ambities van China in de ‘Global South’?

• Zal de EU in de strijd om het narratief eindelijk haar eigen verhaal sterker naar voren brengen en de middelen waarover zij beschikt (sociale media, nieuws- en internationale organisaties, fora, ambassades enz.) inzetten om de mondiale propagandamachine van de VRC veel energieker en proactiever weerwoord te bieden?

Als een primair economische organisatie heeft de EU de neiging om buitenlands beleid overwegend vanuit een economische invalshoek te bekijken. Dat geldt ook voor een aanzienlijk deel van het Europese bedrijfsleven. Von der Leyen heeft geprobeerd hier verandering in te brengen, maar tot nu toe heeft ze slechts beperkt succes geboekt.

Conclusie

Voor mijngroeve.nl is het overduidelijk dat Xi’s China – helaas – is veranderd in een veiligheidsdreiging die zeer dringend uiterst serieus moet worden genomen. De VRC heeft de openheid en naïviteit van de Europese democratieën en regeringen gebruikt om diezelfde democratieën te ondermijnen en onze veerkracht op de proef te stellen. Beijing schroomt zelfs niet om westerse parlementsleden en executives te benutten ”om het Chinese verhaal goed te vertellen”.

Al meer dan tien jaar bereidt Xi zijn bevolking voor op een lange strijd met het Westen, in het bijzonder met de VS. Maar gezien de fragmentatie in Europa, de ‘lame ducks’ in Parijs en Berlijn en de populistische, anti-EU-sentimenten in de Europese hoofdsteden, is het moeilijk voor te stellen dat er binnenkort een coherente Europese strategie richting de VS en China tot stand zal komen. Mijngroeve blijft desalniettemin opnieuw een sprankje hoop houden…

In Duitsland wordt de China-discussie al jaren gedomineerd door zakelijke belangen. Europese zakenlieden hebben regelmatig de neiging om Washington publiekelijk de schuld te geven voor het creëren van onnodige handelsspanningen met China. Het heeft vooralsnog geen invloed gehad op hun zakelijke belangen in de VS. Tegelijktijd zijn ze te bang om publiekelijk ook maar één woord van kritiek te uiten over Xi’s China, uit angst voor de veiligheid van henzelf of die van hun werknemers, of – nog belangrijker – voor het verlies van marktaandeel in de VRC.

De spanningen tussen de VS en China zijn slechts één dimensie van de vele uitdagingen die de opkomst van Xi’s China met zich meebrengt. De Chinese uitdaging gaat veel verder dan de economische concurrentie tussen de VS en China. Europese politici en zakenmensen hebben hun eigen verantwoordelijkheid te nemen bij het beoordelen van de ontwikkelingen en het beleid van Xi’s China, in plaats van gemakshalve te doen alsof ze slechts machteloze omstanders zijn bij een Amerikaans-Chinese strijd. Door de (economische) veiligheidsbelangen van Europa te blijven bagatelliseren, maken zij zich bovendien vatbaar voor kritiek over hun zelfzuchtige, mercantilistische kortzichtigheid.

Politici, leidinggevenden en academici in Europa kunnen beter de handen ineenslaan en de samenwerking met gelijkgestemde landen over de hele wereld snel en sterk uitbreiden (denk in de eerste plaats aan Japan, Zuid-Korea, Taiwan, Australië, maar ook bijvoorbeeld Brazilië, Argentinië en India) om innovatie te bevorderen, de VRC waar mogelijk economisch te verslaan en nieuwe markten en kansen te openen, vooral in de Global South. Ze moeten accepteren dat hun Chinese droom al door Xi aan diggelen is geslagen en beseffen dat nieuwe dromen in andere delen van de wereld kunnen worden gebouwd.

Papieren tijger

Xi mag zijn eigen Chinese droom pogen te verwezenlijken, maar het is niet langer nodig dat de EU daar op enige substantiële of enthousiaste wijze aan blijft bijdragen. Onder Xi is de socialistische droom van een welvarende, harmonieuze samenleving ingeruild voor de belofte van ”stabiliteit, veiligheid” en vooral ‘‘nationale grootsheid’’ om ‘‘de historische status van China te herstellen”. De Chinese maatschappij betaalt een zware prijs in de vorm van een steeds grotere ongelijkheid, alomtegenwoordig toezicht, censuur en repressie. De Partij, de zakenelites en de Chinese bevolking zouden zichzelf beter de vraag kunnen stellen wat er van China over zal blijven als president Xi zijn doelen zal bereiken.

Het is uiteindelijk aan Xi om te beslissen of hij een verantwoordelijke speler en stakeholder wil zijn op het internationale toneel. Al meer dan tien jaar heeft hij de kans gekregen om zijn oprechtheid te tonen. Europa heeft hem lang genoeg het voordeel van de twijfel gegeven. De contouren van Xi’s ‘Brave New World’ zijn voor een ieder zichtbaar… Het is van cruciaal belang om de VRC te bezien en tegemoet te treden als een ernstige bedreiging voor de Europese veiligheid en om het proces van de-risking te versnellen in plaats van af te remmen, zodat Xi’s China ons nooit zal kunnen gijzelen. Anders dreigt de EU te worden gereduceerd tot een papieren tijger…

zie ook:

https://www.mijngroeve.nl/nl/geschiedenis/de-eu-china-systeem-rivaliteit_i/

https://www.mijngroeve.nl/nl/geschiedenis/de-eu-china-systeem-rivaliteit_ii/

https://www.mijngroeve.nl/nl/geschiedenis/xis-china-in-24-punten/