Photo © ASML
7 Jan 2020_ Veelzeggend genoeg was het in November 2019 de Japanse Nikkei die onthulde dat het Nederlandse bedrijf ASML nog steeds geen vergunning had ontvangen voor de uitvoer van zijn meest geavanceerde lithografische (EUV: extreem ultraviolet) apparatuur naar China. Die apparatuur valt onder het Wassenaar Akkoord, waarin 42 landen, waaronder Nederland en de VS, afspraken hebben gemaakt over de export van strategische goederen (zgn dual use goods, civiele goederen die voor militaire doeleinden gebruikt kunnen worden). https://www.mijngroeve.nl/nl/geschiedenis/taiwan-gevangen-temidden-van-de-geopolitieke-technologie-oorlog/ Gisteren, 6 januari 2020, was het het internationale nieuwsagentschap Reuters dat in detail beschreef hoe de Nederlandse regering onder zware Amerikaanse druk heeft besloten om ASML de vergunning niet te verlenen…
Het nederlandse debat
Het bericht haalde de Nederlandse nationale TV zenders niet. Reuters maakte melding van een Amerikaanse campagne waarbij premier Rutte herhaaldelijk onder persoonlijke druk is gezet om de uitvoer te voorkomen. Aanvankelijk hoopten de Amerikanen zelf de uitvoer te kunnen dwarsbomen met het argument dat >25% van de gebruikte technologie in ASML’s EUV apparatuur van Amerikaanse bodem afkomstig is. In dat geval zou ASML vergunningsplichtig in Amerika zijn.
Het (technologie) aandeel van AMSL’s Amerikaanse vestigingen in de EUV apparatuur is echter lager dan die vereiste 25%. Dus voerde de Trump regering de pressie op de Nederlandse overheid op om uitvoer te voorkomen, een ontwikkeling die het kabinet Rutte natuurlijk had kunnen zien aankomen…als het zich tenminste had gerealiseerd dat we met de zgn Amerikaans-Chinese handelsoorlog al lang in een geopolitieke technologie-oorlog zijn beland…
https://www.mijngroeve.nl/nl/geschiedenis/america-first-vs-china-first-2/
Waarom is het Reuters bericht van belang? Wereldwijd zijn er momenteel slechts enkele bedrijven die in staat zijn om met ASML’s EUV apparatuur de meest geavanceerde chips te maken, denk bijvoorbeeld aan Intel, Apple en Samsung. ASML is wereldwijd de enige speler die EUV apparatuur nu al kan aanbieden. TSMC, de zgn pure-play semiconductor foundry in Taiwan, is grootafnemer van ASML’s apparatuur, inclusief EUV (geschat >$120 miljoen per scanner). Onder TSMC’s belangrijkste klanten bevinden zich Apple en Intel. SMIC, de veel kleinere concurrent in het vasteland van communistisch China, had in 2018 een bestelling geplaatst bij ASML voor de EUV stepper(s), voor levering in 2019. De Amerikaanse regering heeft klaarblijkelijk Rutte in 2019 herhaaldelijk voorgehouden dat met de EUV machines de allernieuwste chips gemaakt kunnen worden waarmee militaire apparaten zoals de meest moderne satellieten, kruisraketten en drones worden uitgerust…De premier heeft uiteindelijk eieren voor zijn geld gekozen…al houdt ie zich vanzelfsprekend bij voorkeur weer heel stil hierover…
Rutte en Merkel
Want hebben we premier Rutte, Minister van BuZa Blok of Staatssecretaris EZ, Keijzer, de laatste maanden gehoord over deze kwestie? Zijn er vragen aan hem gesteld door de Nederlandse pers? Volgens ASML is het trouwens allemaal oud nieuws en wacht het gewoon nog steeds op de vergunning (voor 2020???). Een woordvoerder van de betrokken Nederlandse ministeries zei gister dat geen mededelingen worden gedaan over vergunningverlening aan individuele bedrijven. Het is symptomatisch voor het gebrek aan een transparante discussie in Nederland en Europa hoe ons op te stellen in het escalerende geopolitieke conflict tussen de twee grootmachten…waarin handel en technologie vervlochten zijn geraakt met het vraagstuk van nationale, Europese en internationale veiligheid.
Zowel Rutte en Merkel roepen de laatste tijd maar al te graag dat Europa een gezamenlijke positie tegenover China moet innemen om de kans op Chinese repurcussies tegen individuele Europese lidstaten te verkleinen in geval van besluiten die China minder welgevallig zijn. Probleem is dat tot voor kort alle Europese leiders, met Rutte en Merkel voorop, vooral bezig waren om s’lands eigen handelsbelangen met China verder uit te breiden, zonder veel oog voor nationale of Europese veiligheid. Hebben we Rutte en Merkel ooit gehoord over het eventuele nut en belang van Europese digitale soevereiniteit? Hebben ze enig initiatief genomen tot tenminste de aanzet van een discussie?
Huawei soap
De 5G uitrol en de Huawei soap is in dit blog al veelvuldig aan bod gekomen. In Duitsland debatteert men nog immer of het wel of niet toelaten van Huawei in de kern dan wel periferie van het 5G netwerk. Merkel is teruggefloten door haar eigen partijleden. https://www.mijngroeve.nl/nl/geschiedenis/5g-uitrol-merkels-hoofdpijn/ Het land is in afwachting van een nieuw (compromis?) voorstel van CDU/CSU dat dan regeringsbeleid moet gaan worden met steun van de SPD regeringsfractie. Zelfde verhaal in de UK. Premier Boris Johnson, de man die als burgemeester van London Huawei met open armen ontving, heeft een beslissing over dit dilemma wederom met een paar weken uitgesteld. Hij zit met zijn handen in zijn toch al wilde haar: wil -ie een handelsdeal met Amerika zeker stellen dan zal ie vermoedelijk Huawei volledig of grotendeels moeten laten vallen…
Door Europese overheden en telecom operators is de uitrol van de 5G netwerken te lang voorgesteld als louter een upgrade van 4G naar 5G met allerlei gebruiksvoordelen voor de consument, met bovenal nog sneller dataverkeer. De uitrol van 5G betekent natuurlijk veel meer dan dat. Het vormt de basis van een nieuwe digitale infrastructuur waarop bedrijven, industrieën en samenlevingen de komende decennia zullen gaan draaien op weg naar volledige automatisering, smart cities, cloud based data management, nog uitgebreidere connectiviteit, artificial intelligence etc etc. Het heeft ingrijpende gevolgen voor onze maatschappij, burgers, bedrijven en overheden, privacy en veiligheid. Het is bovendien de inzet geworden van een geopolitieke strijd tussen de VS en China. En van de vraag of na jaren van Chinese integratie in de wereldeconomie we de grenzen naderen van die mogelijke samensmelting, omdat Chinese en Westerse belangen en waarden teveel uiteen beginnen te lopen…Toch wel een publieke discussie waard, zou je denken..
Handelsoorlog = geopolitieke technologie oorlog
Rutte en Merkel c.s. hebben waarschijnlijk te lang gedacht of gehoopt dat het 5G conflict tussen Amerika en China slechts een handelsoorlogje zou blijven. Ze geloofden wellicht dat de onbetrouwbare en grillige Trump Huawei weer in genade zou aannemen zodra er een akkoord over landbouw uit de bus zou rollen. Dat moge wellicht Trump’s persoonlijke drijfveer voor de handelsoorlog zijn geweest, de Amerikaanse stellingname tegen Huawei gaat veel verder terug dan Trump en wordt door het voltallige Congres gedragen… https://www.mijngroeve.nl/nl/geschiedenis/america-first-vs-china-first-2/
Voor het Amerikaanse Congres is de 5G uitrol en technologie overdracht aan China verbonden met het vraagstuk van nationale veiligheid en de transatlantische samenwerking/alliantie…**
Het ontbreken van een Nederlandse China strategie en van een gecoördineerd Europees China beleid en Europese digitale strategie wordt nu pijnlijk zichtbaar. https://www.mijngroeve.nl/nl/geschiedenis/europa-china/ De publieke belangstelling komt eigenlijk ook maar moeilijk op gang: gisteren ging de nationale discussie op de Nederlandse TV over het aan banden leggen van de verkoop van consumentenvuurwerk, overigens wel toevallig ook van Chinese makelij….
Aan het begin van 2020 worstelen alle Europese overheden met de vraag hoe nu verder te gaan met de 5G uitrol, terwijl het publiek weinig kennis heeft van het grotere vraagstuk dat schuil gaat achter deze kwestie…. De uitrol van het 5G mobiele netwerk dreigt uit te groeien tot een van de grote geopolitieke dilemma’s van 2020….Bovendien zal het technologie conflict tussen de VS en China vermoedelijk verder oplaaien ongeacht het handelsakkoord dat -naar verluidt- volgende week getekend gaat worden….Zo gaan er geruchten dat de VS overwegen om strategische high tech goederen waarvan Amerikaanse technologie voor >10% deel uitmaakt al aan een vergunningsplicht te onderwerpen. We moeten het vanzelfsprekend allemaal nog afwachten, maar het zou verregaande consequenties kunnen hebben voor Nederlandse, Taiwanese en andere Westerse high tech ondernemingen….
**= PS: on Jan 8 2020 Republican senator Tom Cotton introduced a bill that would prevent the United States from sharing intelligence with countries that allow Chinese telecoms giant Huawei Technologies to operate 5G network technology within their borders. Cotton, a vocal critic of Huawei, proposed a little-noticed provision in a defense bill signed into law last month that directs intelligence agencies to consider the use of telecoms and cybersecurity infrastructure “provided by adversaries of the United States, particularly China and Russia,” when entering intelligence-sharing agreements with foreign countries.
https://www.mijngroeve.nl/nl/geschiedenis/het-westen-en-china-verdere-escalatie/ https://www.mijngroeve.nl/nl/geschiedenis/usa-europa-china-worden-de-messen-geslepen/