image copyright: © photo of the cover of Daniel Wagner’s book “China Vision: China’s Crusade to Create a World in its Own Image” 2019: No copyright infringement intended. All rights belong to their respective copyright owners.

Zoals reeds gemeld, het kabinet stelt zich in de brief van 1 juli 2019 zgn. landenneutraal op bij de toekomstige uitrol van het 5G netwerk. Dat betekent dat niet bij voorbaat bepaalde landen of spelers zoals Huawei worden uitgesloten van deelname. Wel worden onze telecomaanbieders (KPN, T-Mobile en Vodafone/Ziggo) verplicht om aanvullende beveiligingsmaatregelen te nemen om de weerbaarheid van de kritieke onderdelen in het 5G netwerk te verhogen, aldus het kabinet. Het lijkt een diplomatieke foefje om China en Huawei niet en plein public voor het hoofd te stoten, zie ook https://www.mijngroeve.nl/geschiedenis/huawei/ en https://www.mijngroeve.nl/geschiedenis/huawei-2/

De kritieke onderdelen zullen worden geïdentificeerd op basis van een risiko analyse. Het is dus goed mogelijk dat door die extra maatregelen toch leveranciers zullen afvallen, voor het gehele dan wel voor bepaalde gedeelten van het netwerk. In het najaar zal de EU (=het agentschap voor cybersecurity) met een conclusie komen gebaseerd op de risiko analyses van de individuele lidstaten. Als de EU dat heeft gedaan zal het Nederlandse kabinet de aanscherpingen van de veiligheidseisen in een Algemene Maatregel van Bestuur vastleggen.

Op 4 juli mengen de politieke partijen zich in het debat over 5G. Drie grotere thema’s staan centraal:

1. nationale veiligheid
2. timing en scope van de 5G roll-out
3. stralingsgevaar/gezondheidsproblematiek

Ik beperk me maar tot 1 & 2. Het derde punt is een gezondheidsvraagstuk dat de komende jaren veel onderzoek zal vergen (en waarover ongetwijfeld de meningen in de medische wereld tot het eind der dagen verdeeld zullen blijven).

In het debat maakt minister Grapperhaus duidelijk dat de kritieke onderdelen zich niet alleen in de kern maar ook in de periferie van de 5G netwerken zouden kunnen bevinden!! “Het is nog niet duidelijk op welke wijze die netwerken eruit zullen zien. In de aanpak wordt daarom gekeken naar kritieke onderdelen en die worden weer bepaald aan de hand van te beschermen belangen, ongeacht of zij in de kern of elders zitten” aldus de minister. Telecom experts hebben al eerder aangegeven dat veel data-afhandeling bij 5G in die netwerkranden gebeurt. Het kabinet heeft er niettemin vertrouwen in dat er een robuuste en landenneutrale aanpak wordt neergezet die de veiligheid van telecomnetwerken en de daaraan gerelateerde veiligheidsbelangen van bondgenoten en partners in NAVO en EU adequaat waarborgt. M.a.w. onze internationale samenwerking en uitwisseling van info met de inlichtingendiensten van bijv. de VS, die Huawei al volledig hebben uitgesloten, blijven gegarandeerd, zo zegt Grapperhaus, ook al zou Huawei mondjesmaat in Nederland’s 5G netwerk worden toegestaan.

De meeste partijen in de Kamer steunen die “landenneutrale” benadering. Alleen de SGP en PVV willen de Chinezen bij voorbaat weren, Groen-Links neigt ook naar dat standpunt. De Kamer neemt enkele aanvullende moties aan, waarvan de opvallendste zeggen dat:

a) het wenselijk is dat kritieke onderdelen van netwerken alleen mogen worden geleverd door betrouwbare partijen die voldoen aan gestelde veiligheidseisen b) niet de veilingopbrengst, maar de nationale veiligheid leidend dient te zijn bij het opstellen van de 5G veilingaanpak c) specifieke regio’s met vitale diensten en processen moeten worden beschermd, zoals havens, Schiphol, Brainport, Greenports, ministeries en de Tweede Kamer

Bovenstaande moties impliceren dat bijvoorbeeld de gemeente Amsterdam, Ajax/Johan Cruijff Arena, gemeente Haarlemmermeer (Schiphol!) hun reeds vergevorderde initiatieven met Huawei (zie bijvoorbeeld https://www.mijngroeve.nl/sport/ajax-huawei-wat-nu/ en https://www.mijngroeve.nl/sport/ajax-huawei/ ook zullen moeten afblazen of aanzienlijk moeten terugschroeven. De Arena/Ajax heeft afgelopen November het bestaande technologie verdrag met Huawei nog eens met 5 jaar verlengd. Het voetbalstadion zou het speerpunt worden van een supermodern 5G netwerk voornamelijk steunend op Huawei technologie, waarvan ook het Bijlmer station en de hulpdiensten zouden gaan profiteren…

KPN heeft al eerder deze zomer aangekondigd dat het nog steeds Huawei voor de aanleg van het 5G-radionetwerk wil gebruiken, maar tegelijk de rol van de Chinese technologie in de kern van het netwerk wenst terug te brengen. Het Nederlandse bedrijf wil ogenschijnlijk de benadering van een scheiding tussen kern en periferie in het 5G netwerk blijven volgen in de zakelijke relatie met Huawei. Een week of twee geleden hebben de KPN en de Arena trouwens nog een succesvolle 5G test gedaan aangaande betalingsverkeer met mobiele pin terminals, maar men heeft geen details losgelaten over wiens technologie (Nokia vs Huawei) daarbij is gebruikt. Bij het Euro 2020 voetbalkampioenschap moet het 5G netwerk in de Arena operationeel zijn.

Het Groningse UMCG heeft ook al een tijdje geleden haar voornemens voor een gezamelijk onderzoeksproject met Huawei om het risico op ziekenhuisinfecties te verkleinen, waarbij het nodig zou zijn om patiëntbewegingen op Huawei’s hardware op te slaan en data met de Chinezen uit te wisselen, op een lager pitje gezet. Het huidige wifi netwerk voor gasten in het ziekenhuis is nog wel van Huawei, voor zover mij bekend. Of het UMCG verder nog close is met Huawei, ik weet het niet.

Zo zijn er op lokaal niveau in Nederland talloze initiatieven en plannen met Huawei, maar details zijn dikwijls spaarzaam: bestuurders en instanties huldigen zich liever in stilzwijgen, de losgebarsten politieke discussie over de nationale veiligheid heeft hun in verlegenheid gebracht, zie ook https://www.trouw.nl/nieuws/nederlandse-partners-van-huawei-zijn-op-hun-hoede~b2567127/

Ook al moeten de Kamer en de burger tot het najaar wachten tot er helderheid is over de kritieke onderdelen van het netwerk en de aanvullende beschermingseisen, de AIVD heeft er al geen misverstand over laten bestaan dat Huawei geen betrouwbare partner is….Ik zie niet hoe het Chinese bedrijf in de ogen van onze veiligheidsdienst van volstrekt onbetrouwbaar plotsklaps nog in een betrouwbare kandidaat kan veranderen voor het eind van dit jaar. Huawei zal, kortom, nooit aan die nieuwe, striktere veiligheidseisen kunnen voldoen, ongeacht hoezeer hun PR afdeling zich de komende maanden nog zal inzetten om Nederland van het tegendeel te overtuigen….

Wat betreft de aftrap van de uitrol van het 5G netwerk, dat wordt sowieso al “begin 2020” inplaats van eind 2019, de oorspronkelijke dead-line. Ik vermoed dat het nog wel wat later dan begin 2020 gaat worden. En de landelijke dekking met 5G is ook een heikel onderwerp. Om zo’n volledige landelijke dekking te kunnen realiseren moet het satellietontvangststation in het Friese Burum, dat wordt gebruikt om satellietcommunicatie te onderscheppen, verplaatst worden. De frequentieband die het afluisterstation gebruikt is dezelfde als voor 5G. Ze hanteren namelijk dezelfde 3,5 GHz-band en dat zal leiden tot ernstige hinder/interferentie. Er wordt zelfs bestudeerd of dit station naar het buitenland (Duitsland?) moet worden verhuisd, maar niet iedereen is daar even happig op. Een oplossing is nog steeds niet gevonden! De kans is groot dat niet geheel Nederland voor eind 2020, de originele doelstelling, met een 5G netwerk is uitgerust.

Dat de 5G uitrol duurder gaat worden dan oorspronkelijk gepland staat ook buiten kijf. Verscheidene Europese landen dachten/denken met Huawei voor een dubbeltje op de eerste rang te kunnen zitten, Rutte en Ajax/Arena voorop. Die vlieger gaat in ieder geval niet meer op. Bovendien is de keuze voor een 5G-provider niet puur een economische of technologische maar een strategische zet in de opgelaaide Amerikaans-Chinese rivaliteit, dat had het kabinet Rutte al veel eerder kunnen en moeten beseffen. Hier wreekt zich ook de afwezigheid van een overkoepelend nationaal en Europees ICT/technologie-en veiligheidsbeleid alsmede een coherente nationale en Europese China-strategie.