photo copyright © https://chineseposters.net/ “Down with the Yankee”, 1965, Heilongjiang meishu chubanshe (黑龙江美术出版社)
20 mei 2020_ Zoals waarschijnlijk bekend, de term Koude Oorlog verwijst meestal naar de periode van geopolitieke spanningen tussen de Sovjet-Unie en de VS en hun respectievelijke bondgenoten, het Oostblok en het Westblok, na WO II. De term ‘koud’ werd gebruikt omdat er niet rechtstreeks op grote schaal werd gevochten tussen deze twee grootmachten, al ondersteunden beiden regionale conflicten die zgn “proxyoorlogen”werden genoemd. De tweespalt tussen de supermachten was feitelijk een ideologische en geopolitieke strijd om wereldwijde invloed, waardoor andere landen en partijen in de wereld werden gedwongen om een kant te kiezen …
Definities van koude oorlog
Koude oorlog wordt ook wel gedefinieerd als een “intense economische, politieke, militaire en ideologische rivaliteit tussen landen, zonder militair conflict; of een aanhoudend vijandig politiek beleid en een sfeer van spanning tussen tegengestelde landen, een voortdurende staat van haatdragend antagonisme tussen twee partijen zonder openlijk geweld of vijandelijkheden”. Of in een nog nauwere, korte definitie als “een staat van politieke vijandigheid tussen landen die wordt gekenmerkt door bedreigingen, propaganda en andere maatregelen zonder openlijke oorlogvoering”.
In mijngroeve.nl werd het zogenaamde “handelsconflict” tussen de VS en China al in een vroeg stadium een geopolitieke technologieoorlog genoemd (zie bijv https://www.mijngroeve.nl/nl/geschiedenis/america-first-vs-china-first-2/) , d.w.z. als een strijd om geopolitieke technische hegemonie, met name op het gebied van 5G. De achtergrond van het conflict en hoe andere landen, zoals Taiwan en Nederland, bedrijven en entiteiten (zie bijv https://www.mijngroeve.nl/nl/geschiedenis/taiwan-gevangen-temidden-van-de-geopolitieke-technologie-oorlog/ en zie bijv https://www.mijngroeve.nl/nl/sport/ajax-huawei/ ) er geleidelijk in werden meegezogen is op deze site ook een aantal keren onder de aandacht gebracht.
In een van de meer recente berichten die net na de ondertekening van het fase 1 handelsakkoord – maar nog vóór de corona-pandemie – werd geplaatst, schreef ik: “Zou de handelsovereenkomst met andere woorden uiteindelijk het officiële startpunt kunnen zijn van een geleidelijke ontkoppeling van de twee economieën (van de VS & China)? Stof tot nadenken …” Enkele van mijn posts van vorig jaar wezen eveneens op het feit dat de Trump regering strengere exportcontroleregels met betrekking tot strategische goederen, incl. high-tech producten, in overweging aan het nemen was die ernstige gevolgen zouden kunnen hebben voor westerse en Taiwanese bedrijven die Amerikaanse technologie c.q. inhoud gebruiken om producten voor de Chinese markt te fabriceren …
Nieuwste Amerikaanse edict over levering van chips aan Huawei
Welnu, op 15 mei 2020 heeft het Amerikaanse ministerie van Handel, het zgn Bureau of Industry and Security (“BIS”) een “tussentijdse definitieve regel” aangekondigd die het gebruik door niet-Amerikaanse personen / ondernemingen van bepaalde Amerikaanse technologie, software en apparatuur nodig voor het ontwerpen, ontwikkelen en vervaardigen van halfgeleiders voor produkten van Huawei en 114 van haar dochterondernemingen over de hele wereld verder aan banden zal leggen.
De nieuwe regel, die afgelopen vrijdag in werking is getreden maar een respijtperiode van 120 dagen kent, beperkt enerzijds de mogelijkheden van Huawei om toegang te krijgen tot tools voor het ontwerpen en fabriceren van hun eigen chips, vooral via haar grote designtak Hi-Silicon. Maar aan de andere kant betekent het ook dat niet-Amerikaanse chipfabrikanten die Amerikaanse chipfabricagetechnologieën, apparatuur en software gebruiken, Amerikaanse licenties moeten gaan aanvragen voordat ze hun chips naar Huawei of haar dochterondernemingen kunnen versturen.
In een poging om de onmiddellijke schade te beperken voor bedrijven die onderdeel vormen van de toeleveringsketen van halfgeleiders aan Huawei, zal BIS bepaalde items die onderworpen zijn aan de nieuwe controles dus (tijdelijk) vrijstellen. Ook geldt een afbouwperiode voor bedrijven die verzending of productie hebben gestart voor produkten gebaseerd op Huawei-ontwerp specificaties vanaf de ingangsdatum 15 mei. In een afzonderlijke aankondiging zei het ministerie van Handel tevens dat het voor de laatste keer een tijdelijke algemene licentie zal verlengen waarmee Amerikaanse technologiebedrijven bepaalde transacties met Huawei nog 90 dagen kunnen uitvoeren. Die licentie, die afgelopen vrijdag zou aflopen, stelt Amerikaanse bedrijven in staat om producten die als niet-kritiek worden beschouwd aan Chinese bedrijven te verkopen.
Zoals je wellicht nog herinnert, hebben Amerikaanse functionarissen Huawei al in mei 2019 op een zwarte lijst gezet om de bevoorrading door Amerikaanse chipfabrikanten, incl. Qualcomm en Intel, af te snijden. Huawei wordt door zowel Republikeinen als Democraten gezien als een ernstige bedreiging voor de Amerikaanse nationale veiligheid. Deze Amerikaanse beslissing bood buitenlandse chipfabrikanten de mogelijkheid om de leemte op te vullen, aangezien de oorspronkelijke regel niet op hen van toepassing was. Maar met de nieuwe Amerikaanse uitspraak krijgen de VS de controle over de volledige supply chain van (geavanceerde) chips van Huawei: de beslissing of een licentie voor export naar Huawei wordt verleend, zal in handen liggen van de Amerikaanse regering, omdat bijna alle digitale chips en alles wat wordt gefabriceerd in geavanceerde chipprocessen gebruik maken van Amerikaanse apparatuur, software dan wel EDA-tools …
TSMC
Hoewel het Corona-nieuws dit recente Amerikaanse besluit begrijpelijkerwijs heeft overschaduwd, heeft het toch enige aandacht gekregen in de media. Men beschrijft met name de te verwachten schade voor TSMC, de onbetwiste # 1 pureplay-foundry ter wereld. Hi-Silicon draagt ~ 15% bij aan de jaarlijkse omzet en is een grote klant in het <= 7nm-proces. TSMC vertrouwt gedeeltelijk op Amerikaanse knowhow en apparatuur in zijn fabrieken om de schijven/ chips voor Hi-Silicon te produceren. Maar hoewel het Taiwanese bedrijf op de korte termijn zeker schade zal ondervinden, is het wereldwijde klantenbestand van TSMC en zijn onbetwiste leiderschap in produktie en technologie groot en sterk genoeg om het verlies aan inkomsten uit Hi-Silicon te compenseren, denk ik.
De media hebben echter gelijk als ze Huawei / Hi-Silicon afbeelden als het grootste slachtoffer: deze bedrijven zullen niet snel een alternatief voor TSMC kunnen vinden. Er is geen vervanging in de VRC: de Chinese foundries zoals SMIC zijn veel minder geavanceerd en kunnen niet de meest geavanceerde chips leveren die Huawei nodig heeft. Het telecombedrijf heeft intussen een voorraad geavanceerde chips opgebouwd, maar het zal onvermijdelijk zwaar worden benadeeld als het Amerikaanse edict ongewijzigd blijft. Het zal bijna onmogelijk zijn om een foundry- of fabricagefabriek (fab) te vinden, die nog kan werken met Huawei: Amerikaanse machines worden gebruikt door minimaal 40% van ’s werelds chipfabrikanten, in het bijzonder voor de meeste moderne halfgeleiderprocessen.
SMIC
Het zou zelfs SMIC, de # 1 foundry van China, in een zeer lastige positie kunnen brengen: de Chinese fab zal wellicht moeten kiezen of gedwongen worden door het communistische leiderschap om China te steunen door een klein deel van TSMC’s business in 14nm met HiSilicon over te nemen. Maar dit zou SMIC ook op de zwarte lijst van Washington kunnen doen belanden, waardoor de weg naar de modernisering van haar fabrieken zoals voorzien in de ambitieuze high-tech expansieplannen van Xi Jinping, zal worden geblokkeerd. SMIC vertrouwt immers voornamelijk op Amerikaanse en Nederlandse (zie bijv https://www.mijngroeve.nl/nl/geschiedenis/export-verbod-asml-euv-steppers-wie-wordt-het-volgende-slachtoffer-in-de-geopolitieke-technologie-oorlog/ leveranciers van apparatuur voor de uitrusting en upgrades van haar fabs…
TSMC probeert wanhopig te vermijden dat ze een keuze moet maken tussen de VS en China. De Amerikaanse uitspraak viel “toevallig” samen met een aankondiging van de Taiwanese foundry dat zij voornemens is 12 miljard dollar te investeren, gespreid over 2021-2029, om een chipfabriek in Arizona op te bouwen. Dit nieuws komt niet als een verrassing voor degenen die mijngroeve.nl sinds begin vorig jaar hebben gevolgd. Amerikaanse politieke en militaire kringen vinden de groeiende Amerikaanse technische afhankelijkheid (ook voor de productie van chips voor de Amerikaanse defensie-industrie) van TSMC’s fabs in Taiwan, gelegen in het instabiele Zuid-Chinese Zeegebied, te riskant. Laten we niet vergeten dat China het eiland beschouwt als een onmiskenbaar deel van de VRC, en dat de communistische regering onder Xi steeds assertiever is geworden in het tonen van haar spierballen in de regio.
De VS zouden er zeker baat bij hebben als TSMC een nieuwe fab in Amerika zou bouwen… Aangemerkt dient echter te worden dat er tekenen zijn dat het investeringsplan van TSMC strikt voorwaardelijk is en allerminst in the pocket; het is hoogstwaarschijnlijk onderhevig aan verandering, vertraging of zelfs annulering. Bovendien zijn het investeringsbedrag en de omvang van de geplande fab relatief klein in vergelijking met de megafabs die TSMC in Taiwan heeft. Kortom, het valt te betwijfelen of deze intentieverklaring van TSMC voldoende zal zijn om de exportvergunningen te verkrijgen om op korte termijn op zijn minst de business met Hi-Silicon te kunnen continueren … Maar ze dient waarschijnlijk overwegend politieke doeleinden, en kan worden gepresenteerd als weer een grote overwinning van Trump, als een “renaissance in American manufacturing”. Trouwens, Nikkei in Japan meldde gisteren al dat TSMC onmiddellijk is gestopt met het aannemen van nieuwe bestellingen van Hi-Silicon …
Taiwan
Opvallend was dat zelfs deze investeringsaankondiging van TSMC direkt werd gepolitiseerd in het giftige klimaat op Capitol Hill: Democraten hebben aangedrongen op meer transparantie over de deal en hebben de regering gevraagd na te denken over “bedrijven die al een aanzienlijke aanwezigheid in de VS hebben opgebouwd”, onder verwijzing naar Micron, GlobalFoundries en Cree. “We hebben serieuze vragen over hoe dit project rekening houdt met nationale veiligheidseisen en hoe het aansluit bij een bredere strategie voor het opbouwen van een diverse Amerikaanse toeleveringsketen voor halfgeleiders,” zeiden ze over het TSMC-plan …
Tegelijkertijd biedt Amerika’s (aanhoudende) afhankelijkheid van TSMC in Taiwan de Taiwanese regering een extra troef om de militaire bescherming van het eiland door Amerika voor langere tijd veilig te stellen. Taiwan vreest wellicht dat de Amerikaanse bereidheid om Taiwan daadwerkelijk te beschermen in de toekomst minder stevig zal zijn als die technologische afhankelijkheid sterk zal afnemen … Ondertussen heeft president Tsai Ing-wen, net formeel geinstalleerd voor haar tweede termijn, onomwonden verklaard dat Taiwan nooit wil en kan accepteren om deel uit te maken van China onder het aanbod van autonomie via het adagium van “één land, twee systemen”, zoals geldt voor Hong Kong. De soevereiniteitsclaims van China op Taiwan worden natuurlijk krachtig afgewezen en een verdere verslechtering van de banden met de VRC staat in het vooruitzicht. Aangezien het onwaarschijnlijk is dat China enige concessies zal doen aan Taiwan, is er weinig kans op verbetering in de wederzijdse relaties voor de komende jaren…
Europese stilte
Europese regeringen en chipfabrikanten hullen zich in een opmerkelijk stilzwijgen over de recente stappen van de Amerikaanse regering. Het is niet alleen omdat ze nog steeds in beslag worden genomen door de beslommeringen en nasleep van de Corona-crisis, dunkt me. De Amerikaanse beslissing had niet als een grote verrassing mogen komen, hoewel de timing van de aankondiging temidden van een omvangrijke corona- en economische crisis enigszins wonderlijk is. Het onderstreept gewoon het feit dat zelfs deze rampen de Amerikaanse regering en het politieke establishment niet hebben afgeleid in hun vastberadenheid om de verdere opkomst van Huawei te dwarsbomen en een ontkoppeling met China, althans in termen van technologie, te bewerkstelligen. Sommigen in die kringen lijken zelfs overduidelijk te streven naar de volledige vernietiging van het Chinese telecombedrijf.
Het nieuwe edict van de Trump-regering tegen Huawei doet denken aan hoe zij de internationale deal met Iran torpedeerde, waardoor Europese regeringen en bedrijven ernstig in verlegenheid werden gebracht …. Op een vergelijkbare manier worstelen nu Europese regeringen en ondernemingen waarschijnlijk opnieuw met het formuleren van een antwoord op de Amerikaanse aankondiging van 15 mei …
Europese chipfabrikanten zoals STMicroelectronics, NXP en IFX die allemaal leveranciers zijn van en gezamenlijke projecten hebben lopen met Huawei zullen flinke last gaan ondervinden van het Amerikaanse besluit. Hoewel het grootste deel van hun handel niet in geavanceerde technologie zit en mogelijk als niet-kritiek zou kunnen worden beschouwd, maken ze ook meestal gebruik van Amerikaanse software. Daarnaast zouden hun chips in sommige gevallen kunnen worden beschouwd als geschikt voor zgn dual-usage (civiel en militair), wat toekenning van export licensies door de Amerikaanse regering verder zou kunnen bemoeilijken. Voor al deze Europese bedrijven is Huawei nog steeds een belangrijke klant …
Het is ook moeilijk voor te stellen dat de Nederlandse regering bereid zal zijn zich de woede van de Trump-regering op de hals te halen en ASML alsnog een exportvergunning te verlenen om haar EUV-apparatuur binnenkort naar SMIC te verzenden. Kortom, meer dan ooit tevoren worden Europese regeringen en bedrijven – net als TSMC en Taiwan – in een richting geduwd die ze niet leuk vinden, namelijk om een keuze te maken tussen China en de VS …
Overleving van Huawei op het spel
The Wall Street Journal meldde onlangs dat Huawei’s leveranties van mobieltjes buiten China met 35% zijn afgenomen, wat haar positie als de op één na grootste handsetfabrikant ter wereld bedreigt. Ze is natuurlijk nog steeds de dominante speler op de Chinese markt, maar het verlies van de ondersteuning door Google Apps doet de internationale aantrekkingskracht van het merk teniet. Maar een veel groter probleem voor Huawei doemt op in de (telecommunicatie) netwerksector, verantwoordelijk voor > 35% van haar omzet, waardoor de Chinese onderneming wist uit te groeien tot een wereldwijde technologiegigant.
De nieuwe Amerikaanse beperkingen zullen van invloed zijn op de uitbreiding, het onderhoud en de continuiteit van de netwerken ter waarde van honderden miljarden dollars die Huawei in meer dan 170 landen heeft uitgerold/aan het uitrollen is. Amerikaanse chipleveranciers zijn bijvoorbeeld onmisbaar voor de zgn basestations van Huawei, alternatieve leveranciers zullen niet snel beschikbaar zijn. De opgebouwde voorraden van Huawei en Hi-Silicon zijn niet oneindig, een Amerikaanse leverantiestop kan uiteindelijk van invloed zijn op (toekomstige) bestellingen van 5G-apparatuur door o.a. Europese en andere telecom-operators over de hele wereld …
Met andere woorden, de boodschap uit Washington lijkt te zijn: “als Europa zich niet wil aansluiten bij de VS met onze Huawei-ban, zullen wij ervoor zorgen dat Huawei haar 5G-apparatuur niet kan leveren aan / onderhouden in Europa… “
Een milde versie van een Koude Oorlog
Voeg hier de Amerikaanse klachten over de verdoezeling van China over de oorsprong en de omvang van het Corona-virusprobleem, de campagne tegen de WHO / China, de toenemende militaire spanningen in de Zuid-Chinese Zee, de voortdurende propaganda-activiteiten aan beide kanten, de strijdlustige Chinese ambassadeurs en steeds lelijkere nationalistische en ideologische retoriek aan toe… dan komen we langzaamaan toch dicht in de buurt van de korte definitie van een Koude Oorlog, nietwaar?
Ooh, en hoe zit het met die “fantastische” fase 1-handelsovereenkomst? De doelen leken sowieso nooit realistisch; het waren waarschijnlijk alleen cijfers die indruk moesten maken. Heeft de Corona-pandemie het onrealistische ondertussen niet volstrekt onmogelijk gemaakt? De Amerikaanse uitvoer van goederen naar China in het eerste kwartaal van 2020 daalde met 10% ten opzichte van dezelfde periode in 2019 … De handelsovereenkomst voorspelde daarentegen een stijging van de goederenuitvoer van 36,6% dit jaar … Q1 voorspelt weinig goeds voor de rest van het jaar, een groot tekort in de deal van $ 200 miljard is zeer waarschijnlijk.
En vergeet de fase 2-deal maar. Zoals ik op 14 januari schreef nadat de fase 1-deal was gesloten, wijzen alle tekenen erop dat “de concurrentie en rivaliteit tussen Beijing en Washington als langdurig wordt beschouwd in Amerikaanse politieke en militaire kringen.. Ik zou niet te verbaasd zijn als de top van de Chinese communistische partij dezelfde mening heeft, ongeacht een Fase 1-handelsovereenkomst ..”
Terwijl Europa moeizaam uit de Corona-pandemie kruipt, kunnen we maar beter wakker worden voor de volgende nachtmerrie … Gelukkig zijn er nog geen proxy-oorlogen in zicht, maar de situatie in Hong Kong en de China – Taiwan (onafhankelijkheid) kwestie blijven erg gespannen. Landen over de hele wereld zullen steeds meer onder druk komen te staan om partij te kiezen in de Amerikaans-Chinese twisten, met hoeveel tegenzin dan ook.
Ja, ik ben me er volledig van bewust dat er nog dingen (ten goede) kunnen veranderen. Trump heeft blijkbaar nog steeds een zwak voor Xi Jinping, en hij gelooft vermoedelijk echt dat de Chinese President hetzelfde voor hem voelt. Beide leiders delen een volstrekt gebrek aan empathie, dat hebben ze in ieder geval gemeen. Persoonlijk ben ik eerder van mening dat het vertrouwen van Xi in Trump uiterst beperkt is, aangezien de Amerikaanse President hem probeerde te omzeilen in zijn eigen achtertuin, dat wil zeggen in Noord-Korea, door te trachten een directe band op te bouwen met de Noord-Koreaanse leider Kim en het nucleaire probleem zonder tussenkomst van Beijing aan te pakken. Xi zal zeker ook opgemerkt hebben dat internationale overeenkomsten weinig betekenen voor de regering-Trump, zoals reeds bewezen met het opzeggen van de Iran-deal en het klimaatakkoord.
Ja, ik realiseer me ook dat een nieuwe Amerikaanse President misschien zal terugvallen op multilateralisme, vrijhandel en diplomatie om de Chinese invloed tegen te gaan, door een verenigd westers diplomatiek front op te zetten en systemen te creëren om de nieuwe uitdagingen aan te gaan – in digitale handel, geavanceerde technologieën voor dual-use, investerings- en concurrentiebeleid – waarvoor de wereld momenteel zelfs de meest elementaire instellingen ontbeert ter regulering of controle. Of misschien zal Xi Jinping zelfs een moment van verlicht denken vertonen, zijn retoriek en ambities afzwakken, en multilateralisme niet alleen met de mond belijden. Maar vooralsnog prijzen zijn diplomaten vooral de deugden van het autoritaire staatsmodel in de strijd tegen Corona. En de Amerikaanse Democraten lijken evenmin in de stemming om China veel tegemoet te komen.
De Kille Oorlog
China zal een belangrijk onderwerp zijn bij de komende Amerikaanse presidentsverkiezingen, geen enkele kandidaat wil gezien worden als soft jegens China. Zowel de Democraten als de Republikeinen zijn verenigd in hun anti-China houding, het enige onderwerp dat hen de afgelopen drie jaar in het Congres heeft verbonden. En in de nasleep van de pandemie zijn in veel Europese hoofdsteden, waaronder Brussel, grote zorgen gerezen over het gedrag van China en de overmatige afhankelijkheid van de Chinese markt. Het economische belang van China valt niet te ontkennen en de aantrekkingskracht van de enorme markt zal niet verdwijnen. Maar het groeiende gebrek aan vertrouwen in China bij (een deel van) het Europese politieke establishment, zoals dat in mijn blog in het afgelopen anderhalf jaar is geschetst, kan ook niet langer worden ontkend. De politieke sfeer is veel minder gunstig en vergevingsgezind voor China dan de afgelopen 30 jaar …
Terwijl de zomer nadert, is de Amerikaans-Chinese relatie erg … kil geworden?
Dus welkom bij de Amerikaans-Chinese Kille Oorlog … Als de huiveringen niet op tijd worden behandeld of verholpen, kan er ernstige kou worden gevat of erger nog … een nieuwe wereldwijde pandemie uitbreken, genaamd Koude Oorlog…