illustration copyright ©James Ferguson: No copyright infringement intended. All rights belong to their respective copyright owners.
14/01/2020_ Januari 2020 verandert snel in een van de heetste en meest gespannen maanden van de afgelopen jaren. Over klimaatverandering gesproken! Hoe de sfeer is veranderd tussen de VS en China! Hoewel vandaag de dag ook gemakkelijk kan worden gewezen op de dramatische bosbranden in Australië en de Iraans-Amerikaanse spanningen om te bewijzen dat januari 2020 inderdaad historisch heet is.
Op welke gebeurtenissen moeten wij ons de komende weken richten om te zien welke kant de relatie tussen de VS en China (en de banden tussen de EU en China!) op gaat?
A) Fase 1 Handelsakkoord
De ondertekening wordt verwacht op woensdag 15 januari. Het zal interessant zijn om de Amerikaanse, Chinese en internationale, met name Europese, (publieke) reacties te zien. Europa maakt zich zorgen dat Trump, de kampioen van de America First-doctrine die de EU-landen in een anti-Chinese houding heeft trachten te duwen, tegelijkertijd “stiekem” een grote handelsovereenkomst met de VRC heeft uitgewerkt, waardoor het handelspact en de relatie van de EU met de Chinezen zal worden ondermijnd. Europa is kortom bang om te worden fijngemalen (in de tweespalt) tussen de twee grote mogendheden.
Details van de handelsovereenkomst zullen waarschijnlijk niet aan het publiek worden getoond vóór de geplande ceremonie op woensdag tussen de Amerikaanse president Donald Trump en – veelzeggend? – Chinese vice-premier Liu He. President Xi Jinping zal afwezig zijn! Chinese staatsmedia hebben grotendeels hun eerdere retoriek dat China “niet wil vechten maar niet bang is om te vechten” of “tot het einde zal vechten” opgegeven, nadat duidelijk werd dat Beijing ervoor koos compromissen te sluiten met Trump, gezien de negatieve effecten van de handelsoorlog (bijv. stijgende werkloosheid, dalende buitenlandse investeringen) op zijn economie.
Wil Xi Jinping (om binnenlandse politieke redenen) zijn gezicht redden of zijn ongenoegen over de deal uiten door gewoon zijn gezant te sturen? Xi voelt zich misschien persoonlijk geraakt door het recente gedrag van Amerika of wil wellicht vooral zijn ongemak met het hele onderhandelingsproces en de uitkomst ervan aangeven, waarbij China uiteindelijk misschien meer concessies moest doen dan Xi oorspronkelijk bereid was te bieden … Hoe dan ook, zijn afwezigheid voorspelt niet veel goeds voor de toekomst van fase 2-gesprekken ….
Natuurlijk wil de Amerikaanse regering woensdag graag de grote sier maken, in lijn met het karakter van Trump om alle eer naar zich toe te trekken, het “enorme belang” van de “fantastische deal” te benadrukken en de publieke opinie positief te beïnvloeden. De president hoopt zeker te veel aandacht op de exacte bepalingen van de overeenkomst te vermijden, aangezien ze in twijfel zou kunnen trekken of deze tumultueuze 18 maanden durende handelsoorlog alle kosten waard zijn geweest, gezien de lange onzekerheid waaronder zijn supporters, d.w.z. de Amerikaanse boeren, hebben moeten verkeren. Naar verluidt stegen Amerikaanse faillissementen van landbouwbedrijven het afgelopen jaar met 24%, terwijl de bedrijfstak inmiddels een recordschuld van 416 miljard dollar heeft uitstaan.
Hoewel niet wordt verwacht dat de handelsovereenkomst een aardschok teweeg zal brengen, kan ze vanzelfsprekend worden toegejuicht, aangezien ze de onevenwichtige handelsbalans tussen beide landen in ieder geval poogt aan te pakken. Het akkoord stopt op zijn minst voorlopig de neerwaartste spiraal in de invoertarieven oorlog die de Chinese, Amerikaanse en internationale economie schade opleveren. Laten we echter niet vergeten dat een groot deel van de tarieven gewoon van kracht blijft. Grote vraag zal zijn hoe China de deal zal uitvoeren, vooral met betrekking tot zijn belofte om de invoer van Amerikaanse landbouwproducten te verhogen, en hoe het akkoord door beide partijen zal worden gecontroleerd, gehandhaafd en nageleefd… En of de winst voor Amerika met het akkoord van vandaag, het handelsverlies van andere naties (EU!) in de relatie met China zal beduiden… https://www.mijngroeve.nl/nl/geschiedenis/usa-europa-china-worden-de-messen-geslepen/
In hoeverre de handelsovereenkomst problemen met intellectueel eigendom en cyberveiligheid daadwerkelijk aanpakt, is vooralsnog onduidelijk. Naar verluidt zijn wel maatregelen ter bescherming van handelsgeheimen in de deal opgenomen. Maar er lijkt geen vooruitgang te zijn geboekt op het gebied van gedwongen technologieoverdracht of complexe kwesties zoals industriebeleid en overheidssubsidies, handel in gevoelige hightechgoederen, het vergroten van de management transparantie bij Chinese staatsbedrijven, gevoelige niet-tarifaire belemmeringen en items die betrekking hebben op (digitale) soevereiniteit. Ze worden allemaal overgelaten aan de fase 2-discussie, waarvan de formele startdatum nog niet is vastgesteld …
B) 5G Uitrol in Europa
Boris Johnson en Angela Merkel hebben beide hun uiteindelijke beslissing over het al dan niet toelaten van Huawei-apparatuur in het 5G-netwerk van hun landen herhaaldelijk uitgesteld. Gister (maandag 13 januari) is er een nieuwe delegatie van Amerikaanse functionarissen in Groot-Brittannië aangekomen om een laatste poging te ondernemen om het VK over te halen om Huawei-apparatuur uit te sluiten bij de upgrade van zijn telecommunicatienetwerk. Johson en Merkel (de laatste via het geplande compromisvoorstel van de CDU / CSU Unions-groep later deze maand) worden verondersteld hun definitieve beslissingen binnen 1-2 weken bekend te maken.
Zoals ik eerder schreef, heeft de Amerikaanse senator Tom Cotton een wetsvoorstel ingediend dat zal verhinderen dat de Verenigde Staten intelligentie delen met landen die toestaan Huawei 5G-netwerktechnologie te gebruiken … Dit wetsvoorstel is een aanvulling op eerdere initiatieven in het Huis van Afgevaardigden die Amerikaanse bedrijven en belanghebbenden uit de VS dwingen deel te nemen aan de wereldwijde 5G standardisering. Daarnaast zullen federale middelen worden gekanaliseerd in projecten die garanderen dat het internationale draadloze telecombeleid voldoet aan een wereldwijde norm, terwijl netwerken en de telecomindustrie beter zullen worden beschermd tegen buitenlandse invloeden en cyberaanvallen. Het Huis wil dat het wordt verboden om federale fondsen te gebruiken voor telecommunicatieapparatuur die een bedreiging kan vormen voor kritieke infrastructuur en creëert een fonds ter vervanging van huidige apparatuur in Amerika die is vervaardigd door bepaalde buitenlandse bedrijven (d.w.z. Huawei en ZTE).
In dit verband is het ook goed om te beseffen dat Beijing zijn cyberveiligheidswetten in oktober 2019 heeft bijgewerkt, inclusief een nieuwe cryptografiewet die op 1 januari 2020 van kracht is geworden. De wetgeving vereist dat bedrijven (Chinees en buitenlands) in China coderingssleutels -die cruciaal zijn om de vertrouwelijkheid te beschermen van informatie die wordt verzonden en opgeslagen op netwerken- overdragen indien daartoe verzocht door de overheid, waardoor deze netwerken en info volledig toegankelijk worden voor de Chinese Communistische Partij.
Volgens deze regels moeten alle bedrijven die een netwerk exploiteren, de overheid vertellen hoe gevoelig de gegevens zijn die zij verwerken en welke strategieën en door de overheid goedgekeurde infrastructuur zij gebruiken om zichzelf tegen cyberaanvallen te beschermen. Als het Chinese Ministerie van Openbare Veiligheid vaststelt dat er een internetbeveiligingsprobleem of risico is, heeft het het recht om een inspectie (toegang op afstand) uit te voeren! Chinese functionarissen zouden, als ze eenmaal toegang hebben gekregen tot het netwerk van een buitenlands bedrijf in China, in een dergelijk scenario zelfs de netwerken van dat bedrijf buiten het land kunnen binnendringen. Dit zou uiteraard ernstig in strijd zijn met het cyberveiligheidsbeleid van de Amerikaanse overheid waaraan Amerikaanse bedrijven moeten voldoen. Ik betwijfel of dit probleem in de fase 1-deal is opgelost …
Met de huidige stemming in het Congres heeft Trump zelf weinig bewegingsruimte m.b.t. de Huawei- of cybersecurity-onderwerpen, zelfs als hij dat na 15 januari zou willen. Het Congres heeft met instemming van zowel Democraten als Republikeinen prioriteit gegeven aan het Amerikaanse concurrentievermogen en de nationale veiligheid in 5G en eist van de president een strategie om de volgende generatie telecommunicatiesystemen en infrastructuur te beveiligen en hun veiligheid zelfs te maximaliseren. Het Congres vraagt feitelijk de transatlantische bondgenoten hetzelfde te doen …
C) De situatie in Hongkong
De klinkende overwinning van de de zittende president Tsai Ing-wen, fel gekant tegen “China’s one country two systems concept”, bij de presidentsverkiezingen op 11 januari op Taiwan zullen waarschijnlijk een bron van nieuwe inspiratie zijn voor de demonstranten in Hongkong. Hoe gaat Beijing reageren op meer onrust aldaar? En hoe zal communistisch China zich gedragen tegenover een assertievere Taiwanese regering?
Bovendien zal elke verslechtering van de mensenrechtensituatie in Xinjiang China de beperkte sympathie die in het Amerikaanse Congres (en het Europese parlement!) nog over is voor de VRC, kunnen kosten.
D) Verscherping van de Amerikaanse exportcontrole
Er zijn veel geruchten dat de Amerikaanse regering overweegt om strengere regels voor exportcontrole met betrekking tot strategische goederen in te voeren, incl. hightech producten, die ook gevolgen zouden kunnen hebben voor Westerse en Taiwanese bedrijven die Amerikaanse technologie / inhoud gebruiken om producten voor de Chinese markt te fabriceren. De Amerikaanse regering heeft naar verluidt plannen om de norm voor “Afgeleid van Amerikaanse technologie” te verlagen van 25% tot 10%. Indien geïmplementeerd, dan zullen zgn dual use technologiën/goederen (civiele technologie/produkten die voor militaire doeleinden gebruikt kunnen worden) waarvan de inhoud voor 10% of meer uit de VS afkomstig is, een exportlicentie van de Amerikaanse regering vereisen om wettelijk aan Chinese klanten geleverd te kunnen worden…
Zo’n verregaande beslissing zou bijvoorbeeld impact hebben op de leveranties van TSMC aan Chinese bedrijven, omdat het de Chinese bestellingen voor <= 16nm processen (met ondermeer Amerikaanse know-how/IP tot stand gekomen) zou bemoeilijken. In een gerelateerde ontwikkeling heeft TSMC, ’s werelds grootste pure-play semiconductor foundry, dat overigens heftig ontkent ook maar onder enige Amerikaanse druk te staan om te stoppen met het verzenden van wafers naar Hi-Silicon (de designtak van Huawei), haar no. 2 klant, onlangs een ervaren Amerikaanse lobbyist in Washington, Peter Cleveland, in de arm genomen om met Amerikaanse instanties in gesprek te gaan over het escalerende technologie-geschil tussen de VS en VRC om de risico’s voor TSMC beter in kaart te brengen en in te perken, meldde Bloomberg gisteren…
Tegelijkertijd heeft SMIC, de veel kleinere concurrent van TSMC uit China, meer 14nm orders ontvangen van Hi-Silicon, omdat laatstgenoemde ongetwijfeld zijn afhankelijkheid van de Taiwanese leverancier wil verminderen in anticipatie op verdere Amerikaanse druk op TSMC (en de Taiwanese overheid). De Amerikaanse rechtszaken tegen UMC, een andere Taiwanese pure-play foundry, beschuldigd van het illegaal doorsluizen van handelsgeheimen, IP en knowhow van het Amerikaanse Micron aan een joint venture, Fujian Jinhua, in de VRC, lopen nog …
Voeg daar de recente onthullingen over de exportstop van ASML’s EUV-apparatuur naar China -na zware Amerikaanse druk- aan toe en men kan begrijpen dat de hightech-industrie over de hele wereld steeds nerveuzer begint te worden over de toekomst van de Amerikaans-Chinese relatie … Een paar buitenlandse bedrijven zijn al begonnen met het verplaatsen van enkele van hun vestigingen en activiteiten van China naar andere Aziatische landen ….
Conclusie
De fase 1 handelsovereenkomst zal zeker wat verlichting op de korte termijn bieden, de aandelenmarkten zullen weer juichen en stijgen. Maar het gebrek aan enthousiasme in Beijing om het akkoord en de clausules van de fase 1-overeenkomst op te hemelen en aan te prijzen, doet ernstige twijfels rijzen over de fase 2-onderhandelingen, waarvan wordt verondersteld dat zij China moeten dwingen structurele hervormingen door te voeren in zijn door de staat geleide economische groeimodel. De CFO van Huawei staat ook nog steeds onder huisarrest in Canada, zonder dat er een onmiddellijke oplossing in zicht lijkt. En Democraten en Republikeinen in de VS zijn slechts verenigd over één onderwerp: dat China een systeem rivaal is, waardoor het van cruciaal belang is dat de VS de 5G-race wint en anderen in de wereld aan zijn zijde krijgt …
Het suggereert dat de concurrentie en rivaliteit tussen Beijing en Washington reeds als cruciale, lange termijn vraagstukken worden beschouwd in Amerikaanse politieke en militaire kringen … Ik zou niet verbaasd zijn als de top van de Chinese communistische partij dezelfde mening is toegedaan, ongeacht de fase 1 handelsovereenkomst … Misschien is dat wat de afwezigheid van Xi Jinping deze woensdag echt symboliseert … Zou de handelsovereenkomst met andere woorden uiteindelijk niet het officiële startpunt kunnen gaan markeren van juist een geleidelijke ontkoppeling van de twee economieën? Stof tot nadenken …
Op 10 januari informeerde een ambtenaar van het Pentagon dat het Amerikaanse leger van plan is om twee gespecialiseerde taskforces in de Stille Oceaan in te zetten die in staat zijn om informatie-, elektronische, cyber- en raketoperaties tegen Beijing uit te voeren, als onderdeel van de inspanningen van het Pentagon om de militaire activiteiten van China in de regio in te perken en de allianties met regionale partners te verstevigen. Deze taskforces zullen in de komende twee jaar op de been worden gebracht, omdat “China zal opdoemen als een strategische bedreiging van Amerika” volgens diezelfde ambtenaar.
Europa kan beter goed opletten en snel zijn eigen geopolitieke aanpak en China-strategie formuleren en coördineren … ervan uitgaande dat de EU er één wil hebben en uitvoeren … Volgende EU-China-top vermoedelijk in maart 2020…. https://www.mijngroeve.nl/nl/geschiedenis/europa-china/