Xi’s China in 24 punten

https://chineseposters.net/posters/l4-621 poster 2013, designer unknown © No copyright infringement intended. All rights belong to their respective copyright owners

实现中华民族的伟大复兴就是中华民族近代最伟大的梦想。这个梦想是强国，对我们每个中国人来说，他是我们自己的梦 Shixian Zhonghua minzude weida fuxing jiushi Zhonghua minzu jindai zui weidade mengxiang. Zheige mengxiang shi qiangguo meng, dui women meige Zhongguo ren lai shuo, ta shi women zijide meng. To realise the great juvenation of the Chinese nation is presently the greatest dream of the Chinese nation. This is the dream of a strong nation, and when we talk of every single Chinese, it is our own dream

24 januari 2024_Door de jaren heen heeft Mijngroeve een breed scala aan blogposts over Xi’s China geplaatst. Ik dacht dat het een goed idee zou zijn om de belangrijkste observaties van die berichten samen te vatten en bij te werken in 24 punten, nu we al in 2024 zijn beland…

Een omschrijving van Xi’s China in 24 punten

In de ogen van Xi: de Volksrepubliek China = de CCP = Xi
Hoewel de CCP een groot aantal leden heeft (~98 miljoen actieve leden), is dit allesbehalve voldoende ter ondersteuning van haar bewering dat zij de gehele Chinese bevolking vertegenwoordigt (~1,4 miljard mensen).
Cynisme over de rol, het gedachtengoed en prestaties van de CCP heeft zich diep in de Chinese samenleving genesteld sinds Deng Xiaoping het land in 1978 opende. De communistische ideologie en het jargon zijn het doelwit van veelvuldige spot en sarcastische grappen. Als reactie daarop heeft de Partij onder Xi een beroep gedaan op gevoelens van nationale trots, waarbij ze de President portretteert als een zorgzame, confucianistische vader, die zorgt voor zijn familie, het Chinese volk, en harmonie en succes brengt. Hoewel de nationale trots zeker zeer sterk is onder de Chinese bevolking, kan Xi’s China allerminst een harmonieuze samenleving worden genoemd. De welvaarts- en inkomensongelijkheid benadert onderwijl die van de VS, terwijl de rijkdom geconcentreerd is in de handen van de regering (=de Partij) en de Partij-elite. Etnische minderheden worden onderdrukt en geterroriseerd tot ze zich onderwerpen, zoals we hebben gezien tijdens de ‘socialistische moderniseringsoperaties’ in Tibet en Xinjiang. De meeste Chinese burgers willen het liefst uit de problemen en dus buiten de politiek blijven, in de hoop de kost te verdienen zonder dat de Partij zich voortdurend in hun privéleven en welzijn mengt.
Tientallen jaren lang waren alle beleidsdoelstellingen in China ondergeschikt aan economische groei. Onder Voorzitter Xi zijn deze doelstellingen ondergeschikt gemaakt aan een meedogenloze drang naar nationale grootsheid en prestige, naar nationale veiligheid en de versterking van de politieke en ideologische hegemonie van de CCP, zijn ‘China Dream’ waaronder alle Chinese mensen zullen gedijen: het illustere alternatief voor ’the American dream’. Maar de paradox voor Xi: zonder voortdurende economische groei kan zijn ambitieuze China Dream zomaar in een nachtmerrie voor hemzelf veranderen
Beijing heeft gezegd dat het wil dat China in 2049 het sterkste land ter wereld is, terwijl naast Hong Kong ook het eiland Taiwan ‘herenigd zal zijn met het moederland’: China hoopt tegen die tijd de VS als dé mondiale supermacht te hebben overvleugeld. Het doel op lange termijn is om de huidige mondiale orde, regels, waarden en principes te hervormen, zodat ze beter aansluiten bij de waarden, principes en praktijken van President Xi.
De VRC is alleen geïnteresseerd in multilateralisme zolang het de nationale belangen van China dient en de Amerikaanse geloofwaardigheid alsmede internationale reputatie en de speelruimte van Washington ondermijnt. Het houdt ervan om het internationaal recht als ook de huidige wereldorde waarin – volgens de mening van Beijing – slechts een handjevol rijke, westerse landen te veel mondiale macht in handen heeft, in twijfel te trekken. In plaats daarvan propageert China graag zijn uiterst wazige mondiale visie, waarin vrede wordt verzekerd door middel van ‘dialoog en gemeenschappelijke belangen’ tussen landen.
Xi is de Partij, de industrie en de samenleving aan het mobiliseren voor een lange strijd met het Westen. Zijn beleidsaanpassingen bestaan vooral uit tactische toezeggingen en stante pede reacties op crises, met veel onvoorspelbaarheid en verwarring tot gevolg. De Chinese President laat echter geen enkele twijfel bestaan over de lange termijn: “Als onze strategie eenmaal is vastgesteld, moeten we ons daar voor de lange termijn aan houden en deze niet willekeurig veranderen. We moeten vasthouden aan de principes en tegelijkertijd tactische flexibiliteit tonen.”
Het Chinese communistische leiderschap draagt niet op een erg geloofwaardige en overtuigende manier bij aan de internationale vrede. In feite is VRC onder Xi veranderd in een wereldwijde facilitator van instabiliteit, zie b.v. de Chinese steun aan Iran, Syrië, de Taliban, Noord-Korea, Hamas en Rusland in de oorlog in Oekraïne, haar rol in de grensconflicten met India, haar voortdurende intimidatie van Taiwan en de Filipijnen en haar snelle militarisering van de gehele Zuid-Chinese Zee. China veroorzaakt en tolereert instabiliteit tot op zekere hoogte, d.w.z. voor zover het de Amerikaanse capaciteiten ondermijnt en de nationale belangen van China niet in gevaar brengt. Het wil niet dat Rusland de oorlog in Oekraïne verliest of implodeert, omdat dit tot chaos rond de Chinese grenzen zou kunnen leiden. Maar zolang de oorlog Rusland steeds afhankelijker maakt van de Volksrepubliek en de VS bezighoudt, voelt Beijing weinig druk om er een einde aan te maken. China steunt Hamas en Iran, maar wil geen oorlog in het Midden-Oosten, omdat het 50 procent van zijn olie uit die regio importeert. China prijst Hamas, maar behandelt zijn eigen vreedzame moslimbevolking in Xinjiang als terroristen. Beijing’s verklaringen en drijfveren op het gebied van buitenlands beleid zijn doorgaans erg vaag, ambivalent of gehuld in nevelen, ofwel omdat de CCP-leiding gelooft dat dit de meeste flexibiliteit biedt, dan wel daadwerkelijk geen idee heeft hoe het best te reageren. Als gevolg hiervan zijn de vredesvoorstellen en (publieke) standpunten van China in internationale conflicten vrijblijvend, voor meerdere interpretaties vatbaar of grotendeels symbolisch. Ze zijn vooral bedoeld om de wereld, en met name ’the Global South’, te laten zien dat China wel degelijk een alternatief voor de VS kan bieden
Maar door zijn ‘pro Russische neutraliteit’ en ambivalente, tweeslachtige buitenlands beleid riskeert China betrokken te geraken bij situaties of conflicten (Hamas, Iran, Houthis, Noord Korea) waarbij het de vraag is hoeveel invloed en controle Beijing nou echt over het verloop der gebeurtenissen heeft. Xi’s China dreigt regionale disputen te worden ingezogen die het in werkelijkheid wellicht niet eens volledig begrijpt of nauwelijks kan, wil of weet te sturen
Het China van Xi heeft het soevereiniteitsbeginsel in de internationale politiek verloochend, na de Russische invasie van Oekraïne. De Volksrepubliek heeft het bestaan van “legitieme veiligheidszorgen” uitgeroepen tot geldige uitzonderingen op de beginselen van soevereiniteit, zonder enige duidelijkheid te verschaffen over wat deze omvatten en wie zal/mag beslissen wat legitiem is. De opmerkingen van de Chinese ambassadeur in Frankrijk Lu Shaye, die tijdens een televisie-interview in het voorjaar van 2023 zei dat voormalige Sovjetlanden geen “effectieve status in het internationaal recht” hebben – in een duidelijke verwijzing naar de status van Oekraïne – waren ook illustratief. Het opzetten van illegale politiebureaus in westerse landen is een ander voorbeeld van volledige minachting voor de soevereiniteit van andere staten
De positie van grote Chinese particuliere bedrijven is onstabieler en onzekerder dan ooit sinds 1989. Xi vraagt om hun absolute gehoorzaamheid en loyaliteit aan zijn wil en grillen. De CCP heeft haar directe en indirecte invloed op particuliere bedrijven enorm vergroot. Bestuursstructuren in staatsbedrijven zijn ook zodanig aangepast dat ze de controle van de CCP dramatisch hebben versterkt
Maar deze CCP Inc. is niet per definitie een soepele, goed geoliede machine die onstuitbaar door alle belangrijke delen van de wereld voortdendert. Ze is veeleer een zeer complexe mix van spelers en belanghebbenden die te maken hebben met een groeiend aantal substantiële of zelfs existentiële uitdagingen en tegenslagen. Zoals de uitdaging om marktspelers en acties te moeten coördineren terwijl de leiding van de CCP regelmatig de spelregels aanpast. Bovendien hebben de niet-economische doelstellingen van de CCP Inc. een grote negatieve weerslag in de democratische wereld, die de leidinggevenden van Chinese bedrijven ernstige kopzorgen bezorgt.
Xi noch een groot deel van de Partijelite is geïnteresseerd in politieke hervormingen. Tot de laatste behoren velen in de staatssector en -industrieën, maar ook centrale en lokale CCP-functionarissen en hun families en vrienden, die zeer rijk zijn geworden na de openstelling van China voor het Westen. Deze gevestigde belangen zouden zich door grote politieke hervorming ernstig bedreigd voelen. Xi beschouwt Gorbatsjov’s glasnost als een van de belangrijkste redenen voor de val van de Sovjet-Unie. Het gedachtengoed van Xi Jinping is onfeilbaar zolang hij deze gevestigde Partijbelangen tevreden kan houden
De CCP is altijd bang geweest om (te) afhankelijk te worden van westerse technologie en producten: de zeer agressieve ‘China first policy’ van Beijing om westerse producten, kennis en bedrijven te vervangen door binnenlandse alternatieven, begon tien jaar geleden onder Xi, lang voordat er uberhaupt sprake was van Westerse sancties of een geopolitieke technologieoorlog. Ongeacht de huidige Amerikaanse sancties is het het zelfverklaarde doel van de CCP om een hoog niveau van zelfvoorziening te bereiken, wat betekent dat er nooit echte of volledige wederkerigheid zal zijn in de economische betrekkingen met het Westen. Xi wil dat anderen afhankelijk zijn van China, en niet andersom. Hoewel hij zal blijven beweren dat “China open is voor business”, streeft hij feitelijk naar selectieve betrokkenheid: voorlopig heeft de Volksrepubliek nog steeds buitenlandse investeringen en specifieke (hightech) knowhow nodig om Xi’s droom te verwezenlijken. Het is een recept voor verhoogde of zelfs permanente spanningen met veel internationale economische spelers of ‘partners’, omdat het de voordelen van marktgestuurde productienetwerken devalueert of ontkent. Tegelijkertijd heeft Beijing zich al bereid getoond om sommige landen economisch te straffen (bijv Litouwen, Australie) die het aandurfden om meningen, beslissingen of handelingen van het Chinese regime aan de kaak te stellen of te bekritiseren.
Ironisch genoeg is Xi’s China in sommige opzichten gaan lijken op de Japanse militair-fascistische dictatuur van de jaren dertig, de geest van het koloniale verleden die iedere Chinees heeft leren verafschuwen en verachten. Die dictatuur zag zichzelf in een existentiële strijd met het Westen en wilde het Westen koste wat het kost en op elk gebied, of het nu militair, industrieel of wetenschappelijk terrein betrof, verslaan, in de overtuiging dat het op een door een hogere macht geïnspireerde missie was om de wereld te leiden en ‘ a Greater East Asia Co-Prosperity Sphere’ te bewerkstelligen. Xi en zijn kameraden wekken de indruk dat ze op een soortgelijke missie zijn en handelen als fanatici die de politieke, culturele en morele superioriteit van China willen aantonen, evenals de suprematie van hun bestuursmodel.. “Hoe blond je je haar ook verft, hoe scherp je neus ook is, je kunt nooit een Europeaan of Amerikaan worden, je kunt nooit een westerling worden”, zei de Chinese minister van Buitenlandse Zaken Wang Yi onlangs tegen zijn Japanse en Zuid-Koreaanse collega’s. “We moeten weten waar onze wortels liggen.” Het is alsof we een Japanse minister van Buitenlandse Zaken in 1940 horen spreken
Opperste militaire commandant Xi heeft een ongekende militair-civiele fusiestrategie ontketend die de Chinese samenleving mobiliseert, militariseert en securitiseert. De Volksrepubliek heeft de afgelopen tien jaar een omvangrijke en moderne marine opgebouwd. Van de wettelijk erkende kernwapenstaten is China al lange tijd het meest intransparent over zijn nucleaire capaciteiten. De Chinese regering verstrekt geen officiële informatie over de omvang en samenstelling van haar kernwapens. Er wordt aangenomen dat China zijn kernwapenarsenaal snel aan het uitbreiden is, van 250 operationele kernkoppen in 2013 naar 500 in 2023 en 1.000 kernkoppen in 2030. De VS hebben een voorraad van ongeveer 3.700 kernkoppen, waarvan grofweg 1.419 als strategische kernkoppen direct inzetbaar waren in 2023. In lijn met de verslechtering van de betrekkingen tussen Washington en Beijing acht het regime van Xi een Amerikaanse preventieve nucleaire aanval blijkbaar niet langer als onwaarschijnlijk. Het wil er in ieder geval zeker van zijn dat het over voldoende kernwapens beschikt om op elke nucleaire aanval te kunnen reageren. Ondertussen heeft Rusland ongeveer 1.550 kernwapens opgesteld en een voorraad van 4.489 kernkoppen. Velen in de VS en in de Azië-Pacific vrezen dat China’s nucleaire uitbreiding ook offensieve opties zal opleveren, vooral sinds het sluiten van het Chinees-Russische ‘partnerschap zonder grenzen’, dat Washington dwingt rekening te houden met een mogelijk nucleair conflict op verschillende fronten….Een nieuwe wapenwedloop dreigt…
Sedert de oprichting van de Volksrepubliek China is de CCP bevreesd voor omsingeling, insluiting en onderdrukking door de VS. Deze Chinese perceptie en het daaraan gerelateerde angstniveau fluctueerden afhankelijk van de algemene status van de relatie met de VS (en Rusland). Helaas lijkt Xi meer paranoïde te zijn dan zijn voorgangers, en het is geen verrassing dat hij in Poetin zijn beste vriend heeft gevonden, die Xi’s inschatting van de Amerikaanse dreiging deelt en de meest paranoïde en cynische van alle autoritaire wereldleiders is. Maar hoeveel vertrouwen twee paranoïde Presidenten elkaar?
De Chinese overheid heeft een van de grootste online-desinformatieoperaties ter wereld ontwikkeld. De CCP heeft een lange geschiedenis in het verspreiden van desinformatie en propaganda over de hele wereld, maar in de 21e eeuw beschikt zij over de technologische mogelijkheden om het (nep/valse) woord dagelijks en op een daadwerkelijk mondiale schaal online te verspreiden, een intensiteit en bereik waar Mao nooit van had kunnen dromen. Bovendien beschikt het land over de bedrijven, de mensen, de technologie, de middelen en de bereidheid om vitale communicatie-systemen in andere landen en gebieden te destabiliseren of te saboteren wanneer dit nuttig of noodzakelijk wordt geacht: Taiwan wordt elke maand geconfronteerd met miljoenen cyberaanvallen afkomstig uit de VRC. De Nederlandse inlichtingendiensten beschouwen China als een van de grootste hackers – zo niet de grootste – van de communicatiesystemen van onze ziekenhuizen, universiteiten, multinationals, overheidsinstanties etc.
Xi is de pionier van het digitale autoritarisme. Technologie wordt vooral gebruikt om de macht van de Partij in eigen land en internationaal te vergroten, om de Chinese bevolking in de gaten te houden en te censureren en om de politieke repressie in eigen land te consolideren en uit te breiden. Xi streeft ernaar internationale technologiestandaarden in te stellen via Chinese technologiemultinationals en internationale organisaties die de visie van de CCP onderschrijven: die van absolute staatscontrole over digitale communicatiesystemen, media-inhoud en data
China is een ‘force of innovation’, niet dankzij de Partij, maar dankzij zijn bevolking en haar creativiteit. Helaas moeten de echte vernieuwers zich tegenwoordig volledig onderwerpen aan de historische missie van Xi en zijn discipelen. Degenen die dat niet doen, worden beschimpt en bestraft, verraders genoemd of – erger nog – gevangen gezet
Xi’s China heeft (extraterritoriale) wetgeving opgesteld en ingezet om het land zo veerkrachtig en geprepareerd mogelijk te maken in de verwachte lange strijd met het Westen. Xi probeert voortdurend ‘voldongen feiten’ te creëren, hetzij via geschreven documenten, hetzij ter plekke (en zelfs in de ruimte) of via zijn zogenaamde ‘grijze zone-activiteiten’, om de respons en de veerkracht van de democratische wereld op de proef te stellen. Deze inzet van juridische systemen en besluitvorming (“lawfare”) alsmede de grijze zone activiteiten zullen in de toekomst de speelruimte en bewegingsvrijheid van buitenlandse bedrijven, ambassades en hoogwaardigheidsbekleders in de VRC ernstig belemmeren
De CCP heeft altijd geprobeerd buitenlanders te gebruiken om ‘haar verhaal goed te vertellen’. In Mao’s tijd waren dit vaak fervente westerse aanhangers van het communisme en radicale vijanden van ‘vuile westerse kapitalisten’. In de tijd van Xi zijn het juist regelmatig die westerse kapitalisten die – om commerciële redenen of uit pure onwetendheid – China aanprijzen als het nieuwe wonderkind dat de wereld zou moeten leiden en voortstuwen, waarbij ze gemakshalve of uit onbenul voorbijgaan aan de vele duistere of minder veelbelovende ontwikkelingen of kanten van de VRC
Beijing zal er niet voor terugdeinzen om de grote en zeer diverse overzeese Chinese gemeenschap te overtuigen van zijn Chinese droom, en degenen te intimideren die zich tegen het regime durven uit te spreken. De bedreigingen tegen de Chinese diaspora bij de Australische verkiezingen van 2020 zouden als een zorgwekkende waarschuwing moeten dienen
Xi, de President van alles voor de eeuwigheid, oftwel de nieuwe Chinese keizer, heeft een opvolgingsprobleem gecreëerd en aldus nog meer onvoorspelbaarheid geïntroduceerd in het bestuurssysteem van de CCP

Het kernprobleem met de intentie van het Westen om een stabiele, constructieve relatie met de regering van Xi te hebben, is dat het moeilijk te geloven is dat er zo’n stabiele relatie kan bestaan zolang Beijing er de voorkeur aan geeft een destabiliserende macht te zijn en een autoritaire machtspositie en een mercantilistisch staatskapitalisme nastreeft en promoot. Overcapaciteit en mercantilisme vormen de essentie van Xi’s economisch model voor groei. Het zal steeds moeilijker worden om op de lange termijn een gemeenschappelijke basis te vinden met het China van Xi in een kontekst van zeer uiteenlopende waarden en diep wantrouwen, vooral als er geen gesprekken over kernwapenbeheersing zullen plaatsvinden.

Hoewel westerse leiders het recht hebben om op het beste te hopen, moeten ze op zijn minst op het ergste voorbereid zijn. Een effectieve strategie van de VS en de EU moet beginnen met de erkenning dat hevige en langdurige concurrentie met Xi’s China onvermijdelijk is. Het zal veel meer samenwerking tussen de VS en de EU en coördinatie van beleid tussen gelijkgestemde landen vereisen. Een veel beter defensief en offensief spel is een must, ook tegen de achtergrond van de voortdurende ‘battle of naratives’ met Beijing op het internationale toneel en in the Global South in het bijzonder.

Ofschoon de Europese politieke leiders hun concurrentie met China ‘systemisch’ zijn gaan noemen, zijn hun eerste reflexen vaak om de daarmee samenhangende dynamiek nog steeds te behandelen of te framen als louter een machtsstrijd tussen Beijing en Washington, waardoor de EU een machteloze toeschouwer wordt, terwijl ze de Europese leiders ervan lijken vrij te pleiten of weerhouden om zelf verantwoordelijkheid of actie te nemen. De wrijving tussen de VS en China is slechts één dimensie van de vele uitdagingen die Xi’s China met zich meebrengt.

2024 zal wederom een zeer hectisch jaar worden, nu de DPP de Taiwanese presidentsverkiezingen heeft gewonnen en de Amerikaanse presidentsverkiezingen nog voor de deur staan. De oorlog in Oekraïne zal naar verwachting voort blijven woeden, terwijl de strijd rondom Gaza de gemoederen wereldwijd al hoog doet oplopen. Het zal de internationale orde verder onder druk zetten en de systemische rivaliteit waarschijnlijk naar nieuwe hoogten drijven.